وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید

وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید

ممکن است همه ما در مکان‌ها و زمان‌های مختلف اصطلاحاتی همچون دعوای تخلیه ید و یا خلع ید را شنیده باشیم. حتی ممکن است بارها و بارها از این اصطلاحات چه درست و چه نادرست استفاده کرده باشیم. اما این دو اصطلاح چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ و چرا در زبان عامیانه به جای یکدیگر استعمال می‌شوند. در مطلب «وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید» به تعریف این دو اصطلاح و تفکیک آنها از یکدیگر می‌پردازیم.

انواع مال

پیش از ورود به بحث دعوای تخلیه ید و خلع ید که هر دو نیز مربوط به اموال هستند، باید ابتدا به معرفی و تعریف انواع مال در عالم حقوق بپردازیم. مطابق مقررات قانون مدنی، انواع اموال قابل تقسیم بر دو نوع هستند:

1. مال منقول: مالی است که به راحتی قابل نقل و انتقال باشد و ملموس‌ترین مثال آن نیز ماشین است.
2. مال غیرمنقول: مالی است که به سهولت و بدون خرابی قابل جابجایی نباشد و بارزترین نمونه آن زمین می‌باشد.

دعوی خلع ید

ابتدا بهتر است تعریفی مقدماتی از این نوع دعوا داشته باشیم و سپس وارد مباحث مربوط به شرایط و ضوابط اقامه دعوی خلع ید شویم. دعوی خلع ید به معنای دعوایی است که مالک یک مال غیرمنقول مثل زمین یا خانه علیه متصرف غیرقانونی آن طرح نموده و ضمن آن از دادگاه می‌خواهد که به این تصرف بدون اذن وی پایان داده و مالش را به او برگرداند. در همین ابتدا توجه به چند نکته حائز اهمیت است:

1. دعوی خلع ید باید از سوی مالک اقامه شود

یعنی اینکه هیچ شخصی به غیر از مالک یا قائم‌مقام قانونی او (خریدار و یا ورثه) حق اقامه دعوی علیه متصرف غیرقانونی ملک را ندارند ولو آن که مالک منفعت (مستأجر) باشند. مالک یا قائم‌مقام وی باید ضمن اقامه دعوی خلع ید مالکیت خود بر ملک مزبور را با استفاده از سند مالکیت اثبات نماید.

2. ویژة اموال غیرمنقول است

بدین معناست که دعوی خلع ید فقط و فقط در اموال غیرمنقول مسموع است. یعنی ما نمی‌توانیم دعوی خلع ید را برای خودرو طرح کنیم. در چنین شرایطی با قرار عدم استماع دعوی مواجه خواهیم شد.

3. علیه متصرف غیرقانونی اقامه می‌شود

متصرف غیرقانونی کیست؟ گاهی کسی ملک ما را به هر دلیلی غصب نموده و ما نمی‌توانیم او را از ملک خود بیرون نماییم در چنین شرایطی می‌توانیم علیه ایشان اقامه دعوی خلع ید نماییم. بنابراین دعوی خلع ید علیه متصرف قانونی یا متصرفی که دارای ید امانی است، قابل طرح نیست.

جهت مشاوره با  وکیل پایه یک دادگستری با شماره‌های روبه‌رو تماس حاصل فرمایید: 09124970000 – 02188403166

راه های ارتباطی جهت مشاوره

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

خلع ید از ملک مشاع

دعوی خلع ید از ملک مشاع قابل طرح در محاکم صالح است اما تفاوتی با دعوی خلع ید سایر املاک دارد. بدین صورت که هر یک از شرکای مشاعی می‌تواند تقاضای خلع ید از ملک مشاع را نماید اما تنها زمانی می‌تواند از دادگاه تقاضای تسلیم مال مشاع را به خود نماید که تمام شرکای مال مزبور به این امر راضی باشند.

نکته:

مال مشاع، مالی است که بین چند نفر مشترک باشد. به عبارت دیگر، تمام شرکا در تمام مال به صورت جزء به جزء شریک باشند و تقسیمی میان آنها صورت نگرفته باشد. مثل مالکیت ورثه بر ماترک پیش از انجام تقسیم.

دعوی تخلیه ید

تخلیه ید، دعوایی است که زمانی طرح می‌شود که شروع استفاده متصرف از ملک با اذن مالک بوده ولی بعداً به هر علتی، اذن مالک ساقط می‌گردد. برای مثال آنچه که در خصوص مستأجر پس از انقضای مدت اجاره و درخواست مال از سوی مالک رخ می‌دهد.

دعوای تخلیه ید نیز حاوی نکات مهمی است که توجه به آنها ضروری است:

1. دعوایی است برای همه اموال

یعنی دعوی تخلیه ید هم در خصوص مال منقول و هم مال غیرمنقول قابل طرح است. منتها در اموال غیرمنقول لزوماً باید شروع تصرف متصرف غیرقانونی با اذن مالک باشد.

2. از سوی متصرف مأذون و یا مالک منفعت نیز قابل طرح است

برخلاف دعوی خلع ید که صرفاً از سوی مالک رسمی مال قابل طرح است، دعوی تخلیه ید از سوی متصرف قانونی و یا مالک منفعت (مستأجر) نیز قابل طرح است. یعنی کسی‌که سابقه تصرف مقدم بر مال مورد تصرف را داشته باشد می‌تواند اقدام به طرح دعوی علیه متصرف غیرقانونی فعلی نماید.

✔ بیشتر بخوانید :وکیل ملکی و اصطلاحات حقوقی املاک

تفاوت‌های دعوی تخلیه ید و خلع ید

برخی از تفاوت‌های مهم این دو نوع دعوی در تعریف مقدماتی آنها نیز مشهود است و برخی دیگر با استناد به بندهای قانونی و استنباط حقوقدانان از آنها شکل گرفته است که در ادامه به هر یک از این تفاوت‌ها بطور جداگانه می‌پردازیم:

1. نوع اموال

دعوی خلع ید فقط در اموال غیرمنقول قابل طرح است درحالی‌که دعوی تخلیه ید هم در اموال منقول و هم در اموال غیرمنقول قابل اقامه است.

2. شخص اقامه‌کننده دعوی

دعوای خلع ید صرفاً از سوی مالک قابل طرح است در حالی‌که دعوی تخلیه ید از سوی مالک منفعت و یا متصرف مال مزبور نیز قابل طرح است.

3. شخص متصرف

دعوی خلع ید فقط علیه متصرف غیرقانونی یعنی کسی‌که از ابتدا هیچ حقی بر تصرف ملک مزبور نداشته مثل غاصب، اقامه می‌گردد. در حالی‌که در تخلیه ید شروع تصرف قانونی و با اذن مالک بوده است مثل مستأجر ولی بعداً به هر علتی مثل انقضای مدت اجاره، اذن وی بر تصرف ساقط شده است.

4. نوع دعوی

دعوی خلع ید، دعوایی مالی است ولیکن دعوی تخلیه ید، دعوای غیرمالی است. این تفکیک دعاوی به مالی و غیرمالی، سبب تفاوت در هزینه دادرسی و قابلیت تجدیدنظر و فرجام‌خواهی رأی صادره در دعوی مطروحه به همراه خواهد داشت. بدین صورت که:

الف. هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی به طور مقطوع سالانه و مطابق قانون مشخص می‌گردد. در حالی‌که هزینه دعاوی مالی در مرحله بدوی بسته به قیمت مال و در مراحل بعدی (تجدیدنظر و فرجام‌خواهی) بسته به میزان محکومٌ‌به تعیین می‌شود.

ب. دعاوی غیرمالی به طور کلی هم قابل‌تجدیدنظر و هم قابل فرجام‌خواهی هستند. لیکن دعاوی مالی در صورتی‌که:

• ارزشی بیش از سه میلیون ریال داشته باشند: قابل تجدیدنظرخواهی هستند.
• ارزش بیش از بیست میلیون ریال داشته باشد: قابل فرجام‌خواهی هستند.

5. منشأ دعوی

در تخلیه ید، منشأ دعوی عموما رابطه قراردادی است ولی در خلع ید، منشأ دعوی وقوع تصرفات غاصبانه از سوی متصرف است.

✔ بیشتر بخوانید : حکم تخلیه ملک توسط وکیل ملکی

6. دادگاه صالح

رسیدگی به دعوی تخلیه ید در صورتی‌که مال مورد تصرف:

الف. مسکونی باشد: در صلاحیت شورای حل اختلاف

ب. تجاری یا محل کسب باشد: در صلاحیت دادگاه، است.

در حالی‌که رسیدگی به دعوی خلع ید با توجه به اینکه دعوی مربوط به مال غیرمنقول است، صرفاً در صلاحیت دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول است.

سوالات مربوط به خلع ید

1. آیا دعوی تخلیه ید با خلع ید متفاوت است؟

بله دعوی خلع ید از دعوی تخلیه کاملاً متفاوت بوده و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت. تفاوت‌های این دو نوع دعوی به صورت مبسوط در مطلب «وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید» توضیح داده شده است.

2. اگر کسی عمداً و یا سهواً دعوی تخلیه و خلع ید را با یکدیگر خلط نموده و این دو دعوی را به جای یکدیگر طرح نماید، چه ضمانت اجرایی در قانون پیش‌بینی شده است؟

دادگاه قرار عدم استماع دعوی صادر خواهد نمود.

3. مستأجر پس از انقضای مدت اجاره، علیرغم درخواست مالک عین مستأجره را تخلیه نمی‌نماید، چه دعوایی علیه ایشان قابل طرح است؟

از آنجایی که تصرف مستأجر مسبوق به اذن مالک یا متصرف بوده است و به لحاظ انقضای مدت اجاره، اذن وی ساقط شده است، دعوای تخلیه ید باید علیه ایشان طرح گردد. شرایط این نوع دعوی و علت آن به طور کامل در متن مطلب « وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید» تشریح شده است.

 

درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “وکیل دادگستری و بیان تفاوت تخلیه ید و خلع ید” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل پایه یک و توضیح شرایط تخلیه ملک مسکونی

✔ وکیل ملکی برای خلع ید و تخلیه ید

 

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

هیچ رای ثبت نشده