اصول تنظیم قراردادهای پیمانکاری

اصول تنظیم قراردادهای پیمانکاری

همانطور که می‌دانید تنظیم قرارداد پیمانکاری که قابل قبول و عاری از هر گونه عیب و نقص باشد، مسئله‌ای کاملاً حرفه‌ای و تخصصی است و مستلزم تسلط کافی بر مسائل حقوق تعهدات، اصول عمومی قراردادها و آشنایی با عرف حاکم بر امور مربوط به آن قرارداد پیمانکاری می باشد. بنابراین تنظیم قراردادهای پیمانکاری، مسئله‌ای چند جانبه است؛ بدین معنا که تنظیم قراردادهای پیمانکاری از یک سو، نیازمند آشنایی با مفاهیم تخصصی مربوط به موضوع قرارداد مثلاً ساخت بنا و از سوی دیگر، نیازمند آشنایی و تسلط کامل بر حقوق قراردادها و سایر مسائل حقوقی مربوط است. در مطلب «اصول تنظیم قراردادهای پیمانکاری» به بررسی نکات لازم‌الرعایه در تنظیم قراردادهای پیمانکاری می‌پردازیم.

دریافت مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری »»» 88403987- 021

چرا تنظیم قرارداد در پروژه‌های پیمانکاری مهم است؟

پروژه‌های پیمانکاری از حیث تعداد و کثرت در حال پیشرفت روزافزون هستند. البته پیشرفت‌های حاصله، در درجه نخست مرهون مطالعات و طراحی‌های صورت گرفته از سوی مهندسان و پیمانکاران است. لیکن ما نباید از لزوم تنظیم قرارداد پیمانکاری اصولی و مبتنی بر مواد قانونی حقوق قراردادها غافل شویم. این موضوع در اجرای درست و کامل یک پروژه پیمانکاری بسیار تأثیرگذار است؛ چرا که تمام نکات حقوقی و الزامات اجرای پیمان، با توجه به نوع و ماهیت طرح، در آن پیش بینی شده است. متأسفانه امروزه در عمل با پروژه‌های پیمانکاری بسیاری مواجه هستیم که به رغم انجام کامل و صحیح مطالعات مهندسی و ارائه طراحی عالی دچار مشکلات متعددی شده‌اند. علت بروز این مشکلات، عدم انطباق پیمان با شرایط و الزامات اجرای آن است.

نکته مهم

نکته‌ای که در انعقاد قرارداد پیمانکاری حائز اهمیت بسیار است، مقید نبودن متعاقدین به یک الگوی ثابت و اجتناب از کاربرد الگوهای تکراری در قراردادهای مختلف است. چرا که هر قرارداد، انعکاس توافق‌های حاصله میان طرفین همان قرارداد می‌باشد. فلذا باید تمام توافقات طرفین در آن ذکر گردد. تنظیم‌کننده هر قرارداد پیمانکاری باید به جای استفاده از یک الگوی ثابت قراردادی، توافقات طرفین را در قرارداد تنظیمی خود منعکس نماید. بنابراین به منظور تنظیم هر گونه قرارداد پیمانکاری، مشارکت یک وکیل متخصص و دست اندرکاران اجرایی حیاتی است.

اصول مهم تنظیم قرارداد پیمانکاری

به طور کلی، قرارداد پیمانکاری به صورت کتبی در چند ماده تنظیم می‌شود و برای لازم‌الاجرا شدن باید به امضاء طرفین قرارداد پیمانکاری برسد. تنظیم قرارداد پیمانکاری دارای اصول خاصی است که این دسته از قراردادها در وضعیت متمایزی از سایر قراردادها قرار می‌دهد. در ادامه مطلب «اصول تنظیم قراردادهای پیمانکاری» به معرفی و بررسی این اصول می‌پردازیم.

جهت مشاوره با  وکیل پایه یک دادگستری با شماره‌های روبه‌رو تماس حاصل فرمایید: 09124970000 – 02188403166

راه های ارتباطی جهت مشاوره

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

واتساپ: 09124920000

عنوان قرارداد

منظور از عنوان قرارداد همان اسمی است که برای قرارداد انتخاب می‌شود. نکته حائز اهمیت در خصوص عنوان قرارداد این است که نام انتخابی برای قرارداد باید با مفاد آن منطبق باشد. لیکن چنانچه عنوان انتخابی برای قرارداد با مفاد آن انطباق نداشته باشد، ملاک قضاوت برای تعیین نوع قرارداد و آثار آن، مفاد آن است. چرا که با توجه به مفاد قرارداد، قصد واقعی و عملکرد طرفین است نه صرف یک عنوان. برخی از این عناوین عبارتند از: قراردادهای طراحی، تدارکات و ساخت –قرارداد کلید در دست- قرارداد تدارک و ساخت و قرارداد پیمان مدیریت.

طرفین قرارداد پیمانکاری

یک قرارداد پیمانکاری، گاه دوجانبه و گاه چند جانبه است. بنابراین به منظور ایجاد و استقرار تعهد بر ذمه طرف‌های قرارداد بایستی مسئولیت‌های قراردادی هر یک از آنها به وضوح و به طور دقیق تعیین و مشخص شود. چنانچه:

الف) طرفین قرارداد، اشخاص حقیقی باشند: باید مشخصات شناسنامه، کارت ملی و آدرس آنان در قرارداد ذکر شود و همین اندازه کفایت می‌کند.

ب) یک طرف قرارداد یا تمام طرف‌های آن از اشخاص حقوقی مثلاً شرکت‌های تجاری باشند، شخص حقوقی باید بر اساس قانون دارای شخصیت حقوقی مستقل از اعضای خود و دارای صلاحیت امضای قرارداد و ایجاد تعهد باشد.

نکات مهم درباره اشخاص حقوقی

1. اگر طرف قرارداد، یکی از سازمان‌های دولتی، وزارتخانه‌ها، بانک‌ها و شهرداری‌ها باشد، باید مشخصات آن به وضوح تعیین و مشخص شوند.
2. چنانچه شرکتی تجاری طرف قرارداد پیمانکاری باشد، به منظور احراز دارا بودن صلاحیت برای انعقاد قرارداد پیمانکاری، باید به اساسنامه و مراحل قانونی تشکیل شرکت رجوع کرد.
3. همچنین برای احراز عدم انحلال یا تعلیق شرکت به هر دلیلی، می‌بایست گواهی آخرین تغییرات شرکت مزبور استعلام و أخذ گردد.
4. البته شخصی که قرارداد را از سوی شرکت امضاء می‌کند باید مطابق اساسنامه و گواهی آخرین تغییرات شرکت حق امضاء داشته باشد. صلاحیت شرکت‎ در امکان انجام امور محوله بر اساس قرارداد باید مورد بررسی قرار گیرد و موضوع اصلی قرارداد پیمانکاری باید در حدود فعالیت‌های مجاز شرکت باشد.
5. شرکتی که طرف قرارداد پیمانکاری است نباید ممنوع‌المعامله باشد.

✔ بیشتر بخوانید : وکیل پایه یک برای تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت

موضوع قرارداد

همانطور که در ابتدا گفتیم موضوع قراردادهای پیمانکاری، تخصصی است. متخصصین موضوع قرارداد پیمانکاری باید خودشان، موضوع را با تمام جزئیات و جوانب آن تشریح نمایند. چرا که در صورت عدم توجیه کارشناس حقوقی تنظیم کننده قرارداد ممکن است سبب بروز اختلاف در اجراء یا تفسیر و همچنین ادعا و انکارهای متعدد طرفین قرارداد شود. به طور کلی، موضوع قرارداد پیمانکاری با درج عبارتی کوتاه و مختصر مقبول است. اما گاهی اوقات موضوع قرارداد دارای ابعاد فنی و تخصصی است که در این حالت، جزئیات کامل آن  تحت عنوان «شرح کار» به طور کامل توضیح داده می‌شود و جزء لاینفک قرارداد پیمانکاری است.

مبلغ قرارداد

یکی از مهمترین بخش‌های قرارداد پیمانکاری، توافق در خصوص مبلغ قرارداد پیمانکاری است. چنانچه:

الف) اگر موضوع قرارداد، خرید و فروش کالا و مورد معامله هم ترکیبی باشد، باید قیمت‌ها به صورت تفکیکی اعلام شود؛

ب) اگر کالا‌ی مورد معامله متعدد باشد، باید قیمت واحد و قیمت تعدد آنها، به تفکیک در قرارداد نوشته شود.

ج) چنانچه مبلغ قرارداد به ارز باشد، باید صراحتاً نوع آن معین شود.

نحوه پرداخت مبلغ قرارداد

در اغلب قراردادهای پیمانکاری، مبلغی از بهای کل آن به عنوان پیش‌پرداخت تعیین می‌شود که باید به پیمانکار به منظور تهیه مقدمات اجرای قرارداد یا خرید مواد اولیه و سایر تجهیزات پرداخت گردد. مبلغ پیش پرداخت به صورت عرفی از قرار زیر است:

الف) در خصوص قراردادهای مشاوره و قراردادهای مدیریت طرح و امور تحقیقاتی: 20 درصد مبلغ اولیه

ب) قراردادهای خدمات مربوط به دوره ساخت و تحویل: 10 درصد

ج) و در قراردادهای پیمانکاری و نصب: 20 درصد مبلغ اولیه پیمان است که باید حداقل در سه قسط پرداخت شود.

نکته مهم

در اغلب قراردادهای پیمانکاری، پرداخت حق‌الزحمه به صورت ماهیانه انجام می‌پذیرد و پیمانکار به صورت ماهانه و مطابق پیشرفت کار پروژه، صورت حساب را ارسال می‌نماید تا حقوق خود را دریافت نماید.

زمان شروع و خاتمه قرارداد

باید به این نکته توجه داشت که زمان شروع و پایان اجرای مفاد قرارداد پیمانکاری باید صراحتاً در آن قید شود. در صورت سکوت قرارداد و امضای آن از سوی طرفین، تاریخ شروع همان تاریخ امضای قرارداد خواهد بود. در واقع تعیین تاریخ، نشان‌دهنده زمان انجام کامل تعهد از سوی پیمانکار است. اگر تاریخ مزبور در قرارداد معلوم نباشد، کارفرما هیچگاه نمی‌تواند ادعای تأخیر در اجرای تعهد را مطرح نماید.

✔ بیشتر بخوانید : تنظیم قرارداد و بررسی نکات حقوقی آن

محل و نحوه ایفای تعهد

مسئله محل تحویل کالا یا انجام تعهد، مسئله‌ای بسیار مهم و ضروری است. چنانچه طرفین قرارداد نسبت به این موضوع بی‌مبالاتی نمایند، موجبات خسارات سنگین و حتی تعقیب کیفری را فراهم می‌نمایند. در قرارداد پیمانکاری باید به وضوح مشخص شود که:

1- در صورتی که قرارداد منعقده درباره فروش کالا و خدمات باشد، کالا در کجا و چگونه تحویل شود.

2- اگر قرارداد از نوع تحقیقاتی یا ساخت و ساز باشد، باید شهر یا محل مشخصی به عنوان مکان اجرای تعهد قید شوددر صورت سکوت قرارداد، همان محل امضای قرارداد، محل اجرای تعهد خواهد بود.

چنانچه در صورت سکوت قرارداد پیمانکاری، اختلافی در خصوص محل اجرای قرارداد پیش آید و متعهد، تعهد خویش را در محلی اجرا نموده باشد، نمی توان وی را مجبور به ایفای تعهد در محل دیگری نمود.

أخذ تضمین در تنظیم قرارداد پیمانکاری

اصولاً در قراردادهای پیمانکاری، به منظور اطمینان از اجرای تعهد از سوی پیمانکار در موعد مقرر، از تضمین دریافت می‌شود. فلذا اگر پیمانکار به تعهدات خود بر اساس قرارداد عمل ننماید یا شرایط مقرر در قرارداد را رعایت نکند، می‌توان خسارت وارده را از تضمین أخذ شده، دریافت نمود. انواع این تضمین‌ها عبارتند از:

 ضمانت نامه بانکی، ضمانت نامه مؤسسات اعتباری غیربانکی، وجه نقد، سفته، چک، وثیقه ملکی و غیره.

تأیید و تصویب قرارداد پیمانکاری

قانون اساسی ایران انعقاد، صلح یا ارجاع به داوری برخی از قراردادهای منعقده توسط دولت را منوط به تصویب هیأت دولت، مجلس شورای اسلامی و یا امضای رئیس جمهور نموده است که توجه به آن از سوی طرفین قرارداد حائز اهمیت بسیار است.

الزامات قوانین

برخی از قوانین مربوط به قراردادهای پیمانکاری از جمله مطالبات کارگران، تدابیر امنیتی و بهداشت کار، بیمه‌های تأمین اجتماعی و مسئولیت مدنی از قوانین آمره هستند.یعنی طرفین قرارداد پیمانکاری نمی‌توانند و نباید برخلاف این قوانین، توافق نمایند؛ چرا که فاقد وجاهت قانونی است و در محکمه مسموع نخواهد بود.

رصورتی که سوالی پیرامون مطلب “اصول تنظیم قراردادهای پیمانکاری” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ قرارداد پیمانکاری و نقش وکیل در تنظیم آن

✔ وکیل پایه یک برای الزام به ایفای تعهدات قراردادی

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

هیچ رای ثبت نشده