وکیل پایه یک برای الزام به ایفای تعهدات قراردادی

وکیل پایه یک برای الزام به ایفای تعهدات قراردادی

همانطور که همه می‌دانیم، انعقاد هر قرارداد با تعهداتی برای طرفین آن قرارداد همراه است. برای مثال در قرارداد بیع، تعهد فروشنده، تسلیم مبیع و تعهد خریدار، پرداخت ثمن است. به عبارت دیگر، موضوع اصلی در هر قراردادی، تعهدات حاصل از آن است و بدون این تعهدات بعضاً قرارداد بی‌معنا می‌شود. متأسفانه گاهی در روابط فی‌مابین طرف‌های قرارداد، یکی از طرفین از ایفای تعهد خود در برابر دیگری سر باز می‌زند. این امر معمولاً با طرح دعوی الزام به ایفای تعهدات قراردادی در محاکم دادگستری به همراه است. در مطلب «وکیل پایه یک برای الزام به ایفای تعهدات قراردادی» ضمن بررسی مفهوم و انواع تعهد قراردادی، به بررسی روند رسیدگی این دعوی می‌پردازیم.

تعهد قراردادی چیست؟

اولاً تعهد به معنای تکلیف و یا وظیفه است که می‌تواند به موجب قانون یا قرارداد ایجاد شود. تعهدات مندرج در قرارداد که بر عهده طرفین قرار می‌گیرد را تعهد قراردادی می‌گویند. تعهدات قراردادی بطور کامل لازم‌الاجرا و در صورت استنکاف یکی از طرفین از ایفای آن، از طریق محاکم دادگستری قابل مطالبه هستند.

تعهد قراردادی با تعهد قانونی از این جهت متفاوت است که تعهد قراردادی بر اساس توافق طرفین شکل می‌گیرد اما تعهد قانونی بر اساس نص قانون بر عهده اشخاص قرار می‌گیرد.

انواع تعهدات قراردادی

تعهدات قراردادی از دیدگاه‌های مختلف، قابل تقسیم‌بندی و تفکیک است. برخی از مهمترین تقسیم‌بندی‌ها عبارتند از:

1. تعهدات قراردادی قطعی و مشروط

تعهد قراردادی قطعی، تعهدی است که انجام آن بی قید و شرط است و متعهد نمی‌تواند برای انجام آن، انجام امر دیگری را از سوی متعهدٌله شرط نماید.

تعهد قراردادی مشروط، تعهدی است که انجام آن مقید به شرایط خاص و یا حتی انجام برخی اعمال از سوی متعهدٌله است. یعنی تا زمانی‌که شرایط مزبور فراهم نبوده یا طرف دیگر قرارداد اعمال اولیه لازم برای ایفای تعهد را انجام نداده است، متعهد الزامی به ایفای تعهد خود نخواهد داشت.

2. تعهدات قراردادی اصلی و فرعی

هر قراردادی عموماً یک یا چند تعهد اصلی و یک یا چند تعهد فرعی دارد. تعهد اصلی، همان هدف از انعقاد قرارداد است. یعنی اگر این تعهدات اصلی طرفین در قبال یکدیگر صورت نگیرد، همانند آن است که قراردادی نیز واقع نشده است. متعهدٌله به هیچ عنوان عدول از انجام این تعهدات اصلی را نمی‌پذیرد.

تعهد فرعی، تعهدی است که گرچه جزو تعهدات قراردادی بوده و به نوبه خود نیز مهم است لیکن اهمیت تعهد اصلی را ندارد. متعهدٌله در برابر عدول متعهد از ایفای این تعهدات خود، عموماً متعهد را جریمه خواهد نمود.

 شماره وکیل  <<  کلیک کنید

3. تعهدات قراردادی و مستقل از قرارداد

تعهد قراردادی، تعهدی است که ضمن قرارداد آمده و تابع آن است. به عبارت دیگر، تعهد قراردادی در صورت بطلان قرارداد، باطل خواهد شد.

✔ بهترین وکیل پایه یک دادگستری را از ما بخواهید…

اما تعهد مستقل از قرارداد، مفهومی تقریباً پیچیده دارد. بدین معنا که چنین تعهداتی گرچه ممکن است صراحتاً در متن قرارداد منعقده فی‌مابین نگاشته شده باشد، ولی به لحاظ ماهیت و یا دلایل دیگر، باید مستقل از قرارداد انگاشته شود. تعهداتی مثل تعهد رجوع به داوری و یا شیوه حل‌وفصل اختلافات ناشی از قرارداد.

4. تعهد فعلی و تعهد ترک فعلی

تعهدات به لحاظ ماهیت اقدامی که باید در راستای ایفای تعهد صورت بگیرد، دو نوع دارد: تعهد فعلی و تعهد ترک فعلی.

تعهد فعلی یعنی تعهدی که متعهد در قبال متعهدٌله ملزم به انجام کاری می‌شود.

تعهد ترک فعلی نیز تعهدی است که متعهد در قبال متعهدٌله ملزم به عدم انجام کاری می‌شود. به عبارت دیگر، متعهد ضمن قرارداد قبول کرده است که اقدام خاصی را انجام ندهد.

لازم به ذکر است که بیشتر تعهدات قراردادی، از نوع فعلی است.

5. تعهد معاوضی و تعهد غیرمعاوضی

در عالم حقوق، به برخی قراردادها معاوضی و به برخی دیگر، غیرمعاوضی می‌گویند. قرارداد معاوضی، قراردادی است که مطابق آن یک عوض قرارداد در مقابا عوض دیگر قرار دارد. برای مثال در عقد بیع، مبیع در برابر ثمن قرار دارد. بنابراین تعهد اصلی این دسته از عقود، در زمره تعهدات معاوضی قرار دارد.

اما تعهد غیرمعاوضی، تعهدی است که در قبال انجام تعهد متقابل از سوی طرف دیگر قرارداد نیست.

6. تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه

در برخی موارد، یکی از طرفین قرارداد در برابر دیگری متعهد می‌شود که تمام تلاش و وسایل لازم را برای ایفای تعهد خود به کار بگیرد. به چنین تعهدی که صرفاً در آن تعهد به انجام تمام اقدامات لازم برای انجام تعهد است، تعهد به وسیله می‌گویند. مثل تعهد وکیل دادگستری و یا تعهد پزشک در مداوای بیمار. در این دسته از تعهدات، متعهدٌله است که باید اثبات نماید متعهد به وظایف خود عمل ننموده است یا مرتکب قصور شده است.

اما تعهد به نتیجه، تعهدی است که متعهد نیل به یک نتیجه خاص را مطابق قرارداد متعهد می‌شود. بارزترین مثال تعهد به نتیجه در نظام حقوقی ایران، تعهد متصدی حمل و نقل است. در واقع نتصدی حمل و نقل متعهد است که بار را کاملاً سالم به مقصد برساند. چنانچه این اتفاق به هر دلیلی رخ ندهد، این متصدی مزبور است که باید فورس ماژور (یا همان عوامل خارج از اراده خود) را به اثبات برساند.

✔ بیشتر بخوانید : الزام به ایفای تعهدات قرارداد دادرسی

شرایط الزام متعهد به ایفای تعهد

برای اینکه بتوانیم متعهد قراردادی را ملزم به ایفای تعهد نماییم، سه شرط اصلی و مهم وجود دارد:

1. باقی بودن قرارداد: بدین معناست که قرارداد نباید به علتی از علل قانونی از اعتبار افتاده باشد. به عبارت دیگر، زمانی می‌توان متعهد قراردادی را ملزم به ایفای تعهد نمود که قرارداد اولاً درست منعقد شده باشد و ثانیاً کماکان معتبر باشد.
2. امکان اجرای تعهد قراردادی: این شرط بدین معناست که باید تعهد قراردادی امکان اجرا داشته باشد. یعنی نباید مطابق عرف و عادت، غیرقابل اجرا فرض شود. توجه به این نکته ضروری است که قراردادی که موضوع تعهد آن، غیرممکن است، باطل می‌باشد.
3. فرارسیدن زمان اجرای تعهد مطابق قرارداد: چنانچه برای ایفای تعهد قراردادی، زمان مشخصی در قرارداد قید شده باشد پیش از آن زمان معین، نمی‌توان تعهد قراردادی را از متعهد مطالبه کرد. به عبارت دیگر، صرفاً تعهد حال قابل مطالبه است.

دعوی الزام به ایفای تعهدات قراردادی

نکته مهم در خصوص ایفای تعهدات قراردادی این است که در صورت عدول یکی از طرفین از ایفای تعهدات خود، متعهدٌله دو راه پیش روی خود دارد:

1. فسخ قرارداد: در خصوص فسخ قرارداد مسئله‌ای که وجود دارد این است مادامیکه قراردادی قابلیت اجرایی دارد، فسخ آن به لحاظ قانونی ممکن نیست. بنابراین، گزینه فسخ قرارداد به دلیل استنکاف متعهد از ایفای تعهدات خود، ممکن نیست. چرا که قابلیت اجرایی قرارداد را از بین نمی‌برد.
2. طرح دعوی الزام به ایفای تعهدات قراردادی: از سوی متعهدٌله علیه متعهد اقامه خواهد شد.

نکات مهم مربوط به طرح دعوی الزام به ایفای تعهدات قراردادی

1. دعوای الزام به ایفای تعهدات قراردادی مطابق نوع قرارداد می‌تواند مالی یا غیرمالی باشد؛
2. دادگاه صالح برای اقامه چنین دعوایی می‌تواند دادگاه محل اقامت خوانده یا دادگاه محل انعقاد قرارداد و یا دادگاه محل اجرای تعهد باشد؛
3. دادگاه پس از ارائه مستندات، متعهد را ملزم به ایفای تعهدات قراردادی خود می‌نماید. اما چنانچه وی کماکان از ایفای تعهد خود، سر باز زند، دو حالت پیش می‌آید:

✔ بیشتر بخوانید :وکیل الزام به تنظیم سند رسمی

الف. انجام قرارداد فقط از سوی خود متعهد ممکن است: در این حالت، متعهدٌله چاره ای به جز فسخ قرارداد ندارد.

ب: انجام قرارداد از سوی متعهدٌله و یا شخص دیگری، قابل انجام است: در این حالت، تعهد مزبور از طریق متعهدٌله و یا شخص ثالث صورت می‌پذیرد منتها این متعهد است که باید هزینه‌های انجام تعهد را تقبل نموده و به متعهدٌله پرداخت نماید.

*** سوالات مربوط به قراردادها ***

 

1. چنانچه متعهد برخلاف تعهدات قراردادی خود عمل نماید، متعهدٌله چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

متعهدٌله می‌تواند بسته به مورد، اقدام به فسخ قرارداد و یا الزام متعهد به ایفای تعهدات قراردادی خود بنماید.

2. در چه صورتی، محکمه متعهد را محکوم به پرداخت مبلغی به جای ایفای تعهد اصلی می‌نماید؟

در صورتی‌که ایفای تعهد اصلی از سوی متعهد ممکن نبوده ولی متعهدٌله یا شخص ثالث می‌تواند تعهد قراردادی مزبور را به انجام برساند.

3. اگر یک متصدی حمل و نقل در زمان حمل موضوع تعهد، بدون قصوری از سوی او تصادف نماید و بار به طور کامل از بین برود، چه کسی مسئول است؟

تعهد متصدی حمل و نقل، در نظام حقوقی ما صراحتاً تعهد به نتیجه است. یعنی متصدی حمل و نقل چه شخص حقیقی باشد و چه حقوقی در مقابل طرف دیگر مسئول سالم رساندن بار به مقصد است. چنانچه اتفاقی رخ دهد و مانع انجام این تعهد شود، بار اثبات این امر که هر متصدی مراقبی ممکن بود با این مشکل مواجه شود بر عهده متصدی حمل و نقل است. وگرنه متصدی مزبور به صورت پیش فرض و بر اساس قانون مسئول شناخته می‌شود و باید از عهده خسارات طرف مقابل برآید.

سؤالات و نظرات خود را درباره مطلب «وکیل پایه یک برای الزام به ایفای تعهدات قراردادی” در قسمت دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

 

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل تهران در دعاوی ثبتی املاک

✔ وکیل پایه یک انتقال مالکیت ملک

 

راه های ارتباطی جهت مشاوره

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

 

*****

 آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی 

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

5/5 (1)