وکیل دادگستری در تعریف حق مالی و غیرمالی

وکیل دادگستری در تعریف حق مالی و غیرمالی

حق در لغت به معنای امتیازی است که قانون برای یک فرد در نظر می‌گیرد. هر فرد با دارا بودن حق می‌تواند اقدام به انجام امری بنماید یا حتی از انجام عمل خاصی استنکاف ورزد. به هر حال، منشأ ایجاد حق قانون است و چنانچه حقی به موجب قانون برای یک فرد شناخته شود، هیچ کس نمی‌تواند حق مزبور را از وی سلب نماید. اما نکته‌ای که در خصوص حق حائز اهمیت بوده این است که حقوق قانونی افراد چند نوع هستند و اساساً تقسیم‌بندی حقوق به دسته‌های مختلف چه فایده‌ای در عمل دارد. ما در مطلب «وکیل دادگستری در تعریف حق مالی و غیرمالی» بر آن هستیم تا ضمن ارائه تعریف دقیق از حق و معرفی تقسیم‌بندی‌های مختلف آن، به اهمیت لزوم این تقسیم‌بندی‌ها بپردازیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

شماره وکیل مالی »»» 09124970000

وکیل دادگستری و تعریف حق

حقوق، جمع حق است و علم حقوق به آموزش روش‌های دفاع از حق در محکمه می‌پردازد. همین مسئله به سادگی اثبات می‌نماید که حق و حقوق افراد توسط قانون تعیین می‌شود و فنون دفاع از آن نیز در همان قانون شناسایی و تعبیه شده است. حق همانطور که در مقدمه بیان شد یک نوع امتیاز است که قانون به افراد اعطا می‌نماید تا بتوانند به موجب آن اقدام به عملی نموده و یا بالعکس عملی را ترک نمایند.

اما حقوقدانان، بنا به دلایل مختلف اقدام به تقسیم‌بندی حق به انواع مختلفی نموده‌اند که ما در ادامه همین مطلب ضمن بیان و تشریح این تقسیم‌بندی‌ها به دلیل ارائه آنها از سوی حقوقدانان نیز خواهیم پرداخت.

✔ بیشتر بخوانید : بررسی انواع حق در حقوق مدنی توسط وکیل

انواع حق؛ مالی و غیرمالی

یکی از ابتدایی‌ترین و مهمترین تقسیم‌بندی‌هایی که از سوی حقوقدانان برای بررسی حقوق افراد به عمل آمده است، تقسیم حق به مالی و غیرمالی است. اما حق مالی و غیرمالی چیست؟ و چه تفاوت‌هایی با یکدیگر داشته و چگونه از هم قابل تفکیک هستند؟ در ادامه مطلب به این سؤالات پاسخ خواهیم داد.

حق مالی

حق مالی، حقی است بر مبنای یک مال به وجود آمده و بر اساس قانون قابل تبدیل و تقویم به پول است. هدف از ایجاد حق مالی، تأمین نیازهای مالی و مادی افراد است. اگر بخواهیم یک مثال واضح از حقوق مالی شناخته شده ارائه بدهیم، می‌توانیم به حق مالکیت اشاره نماییم. مالکیت، یکی از مهمترین حقوق مالی افراد است که به کرّات و شدیداً در مفاد قانونی مختلف و نیز آموزه‌های دینی اسلام مورد حمایت قرار گرفته است. بنابراین، مالکیت فرد نسبت به هر مال و ملکی، از نوع حقوق مالی است.

حق غیرمالی

مبنای ایجاد چنین حقی نیازهای غیرمادی و عاطفی افراد است. یعنی هدف از ایجاد این حق، برطرف نمودن احتیاجات غیرمالی افراد است و ربطی به اموال و املاک اشخاص ندارد. یک مثال واضح از حقوق غیرمالی افراد، حقوقی است که مربوط به افراد خانواده می‌شود. مثل حق زوجیت، حق ابوت و … . این حقوق غیرمالی، قابل تقویم به پول نیستند و نمی‌توان آنها را مورد معامله قرار داد.

تا این‌جا توانستیم تعریفی نسبتاً دقیق از حقوق مالی و غیرمالی ارائه دهیم. اما اساساً تفاوت این دو حق در چیست و چرا این تقسیم‌بندی از سوی حقوقدانان ارائه شده است؟

برای ارتباط با “وکیل پایه یک دادگستری” با شماره‌های 09124970000 و 7-02188403985 تماس بگیرید.

تفاوت‌های حقوق مالی و غیرمالی

در این بخش به تبیین و بررسی تفاوت‌های حقوق مالی و غیرمالی به شرح زیر می‌پردازیم:

قابلیت تقویم به پول

مهمترین تفاوت حقوق مالی و غیرمالی همانطور که در تعریف آنها نیز آمده است، قابلیت تقویم و تبدیل حقوق مالی به پول است. در صورتی ‌که حقوق غیرمالی چنین قابلیتی را دارا نیستند.

قابلیت اسقاط

دومین تفاوت مهم حقوق مالی و غیرمالی این است که حقوق مالی قابل اسقاط هستند. یعنی فرد می‌تواند از حق خود نسبت به مالش صرف‌نظر نماید یا آن را کلاً و جزئاً به دیگری واگذار نماید. در صورتی‌که حق غیرمالی قابل اسقاط نیست. به عبارت دیگر، حقوق غیرمالی وابسته به شخصیت است و نمی‌توان آن را ساقط نموده و یا به دیگری واگذار نمود. برای مثال، افراد نمی‌توانند به موجب قراردادهای مختلف حق ازدواج خود را ساقط نمایند. اساساً چنین شرطی واجد اعتبار و بلااثر است.

قابلیت نقل و انتقال

اصولاً حقوق مالی قابل نقل و انتقال هستند. این قابلیت انتقال هم می‌تواند به صورت قهری (ارث) و هم به صورت ارادی (معاملات) صورت پذیرد. البته برخی حقوق مالی وجود دارند که قابلیت نقل و انتقال ندارند (یا به صورت کلی و یا به صورت ارادی). این دسته از حقوق مالی به شرح زیر هستند:

1- حق شفعه: صرفاً قابل نقل و انتقال قهری است و اساساً قابلیت نقل و انتقال ارادی از طریق معاملات را ندارد.

2- ایجاب و قبول: نه به صورت قهری و نه ارادی قابلیت نقل و انتقال ندارد.

3- خیارات: اول اینکه خیارات به معنای اختیار قانونی برای فسخ معامله به دلایلی می‌باشد که در قانون صراحتاً ذکر شده است. لیکن اصل بر این است که خیارات به صورت قهری انتقال می‌یابند اما انتقال ارادی آنها ممکن نیست.

البته باید توجه داشت که خیار مجلس، خیار شرط با قید مباشرت و خیار شخص ثالث به صورت قهری نیز قابل انتقال به غیر نیست.

قابلیت توقیف

چنانچه فردی بدهکار باشد، حقوق مالی او از سوی بستانکارانش قابل توقیف است لیکن حقوق غیرمالی از چنین قابلیتی برخوردار نیست. یعنی بستانکار می‌تواند ملک شخص را توقیف نماید ولی نمی‌تواند به حقوق غیرمالی او از جمله مسئله زوجیت تعرضی نموده و آن را توقیف نماید.

نکته تکمیلی

برخی از حقوق هم دارای جنبه مالی و هم غیرمالی است. برای مثال، حق زوجیت به عنوان یک حق غیر مالی با موضوعات مالی نفقه و مهریه گره خورده است. حق مؤلف نیز هم دارای جنبه مالی و هم غیرمالی است.

✔ بیشتر بخوانید : نکات وکیل ملکی درمورد حق انتفاع ملک

انواع حق مالی؛ عینی و دینی

بر اساس مقررات قانونی، ما دو نوع حق مالی داریم: حق عینی و حق دینی. تقسیم‌بندی حقوق به عینی و دینی از جهات مختلفی واجد اهمیت است که در این بخش از مطلب «وکیل دادگستری و انواع حق» به شرح آنها می‌پردازیم. اما حق عینی و حق دینی چیست؟

حق عینی

در یک تعریف ساده، حق عینی حقی است که به صورت مستقیم و بدون واسطه نسبت به اشیاء برای افراد وجود دارد. البته خود حق عینی نیز به دو دسته حق عینی اصلی و حق عینی تبعی تقسیم می‌شود:

1- عینی اصلی: دارنده حق می‌تواند از حقی که بر شیء دارد به طور کامل و یا جزئی (هر اندازه که می‌خواهد) استفاده کند. یکی از مهمترین و کامل‌ترین حقوق عینی افراد، حق مالکیت است. مالکیت می‌تواند از نوع عین و یا منفعت باشد. مالک عین کسی است که سند مال به نام او است و مالک منفعت نیز تنها یک مصداق دارد و آن مستأجر است.

2- عینی تبعی: حقی عینی است که با واسطه برای شخص به وجود می‌آید. مثلاً زمانی‌که مالی را به عنوان وثیقه طلب در اختیار بستانکار قرار می‌دهیم. حقی که بستانکار نسبت به مال مزبور دارد، حق عینی تبعی است.

حق دینی

از زمره حقوقی است که یک شخص بر ذمه دیگری دارد. یعنی این که فرد می‌تواند به موجب آن از دیگری تقاضای انجام کاری را نماید. حق دینی سه رکن دارد: داین (بستانکار)، مدیون (بدهکار) و دین. بنابراین، در این دسته از حقوق ما با عین اموال متعلق به بدهکار کاری نداریم. بلکه دینی از سوی دیگری به نفع ما وجود دارد که می‌توانیم در تاریخ مقرر، اجرای آن را از بدهکار یا همان مدیون مطالبه کنیم.

پرسش و پاسخ‌های پرتکرار

1- تفاوت‌ حق مالی و حق غیرمالی در چیست؟

به طور کلی، حق مالی و حق غیرمالی از جهات قابلیت تقویم به پول، قابلیت اسقاط، قابلیت نقل و انتقال و قابلیت توقیف با یکدیگر متفاوت هستند که شرح کامل آنها در همین مطلب آمده است.

2- چند نوع حق مالی وجود دارد؟

در نظام حقوقی ایران، حق مالی به عینی و دینی قابل تقسیم است. البته حق عینی نیز خود دو نوع اصلی و تبعی دارد.

 

سؤالات و نظرات خود را درباره مطلب «وکیل دادگستری و انواع حق» در قسمت دیدگاهها با ما به اشتراک بگذارید.

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل پایه یک دادگستری و مشاوره حقوقی

✔ حق اشتغال معلولان در ساختار حقوقی ایران

ارتباط با موسسه حقوقی آسایش گستران

☑️  مشاوره حقوقی با کارشناسان حقوقی موسسه

021-88401560 | 021-88403166

☑️  تلفن همراه وکیل پایه یک دادگستری در تهران

0912-4970000 | 0912-4920000

☑️ آدرس صفحه اینستاگرام وکیل پایه یک دادگستری

vakilsite@

☑️ تلگرام

vakil | @vekalat@

☑️ آدرس موسسه حقوقی آسایش گستران

تهران | خیابان شهید مطهری| نرسیده خیابان شریعتی | روبروی بوستان شهیدآوینی | پلاک 11

برای مشاهده آدرس در گوگل مپ روی متن رو به رو کلیک نمائید »»موسسه حقوقی آسایش گستران

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی 

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

3/5 (1)