ظهرنویسی چک و سفته

ظهرنویسی چک و سفته

ظهرنویسی به معنای درج عبارتی تعهدآور پشت سند تجاری از سوی دارنده آن است. البته ظهرنویسی می‌تواند بنا به دلایل مختلفی صورت بگیرد که از آن جمله می‌توان به انتقال، وکالت و وثاقت اشاره کرد. به هر حال، انجام ظهرنویسی در اسناد تجاری شرایط، ضوابط و آثاری را بر اساس قانون در پی دارد. ما در مطلب «ظهرنویسی چک و سفته» به بررسی این شرایط، ضوابط و آثار می‌پردازیم. لازم است که همه افراد پیش از انجام ظهرنویسی با هر هدفی نسبت به این مسائل آگاهی داشته باشند. بنابراین، تا انتهای مطلب حاضر با ما همراه باشید تا با آثار ناخواسته منفی مواجه نشوید.

دریافت مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری »»» 88403987- 021

انواع ظهرنویسی چک و سفنه

همانطور که در مقدمه توضیح دادیم، ظهرنویسی بنا به دلایل گوناگونی انجام می‌شود. لیکن مهمترین این دلایل به شرح زیر است:

1- انتقال مبلغ مورد تعهد سند به ثالث

2- ظهر نویسی به دلیل اعطای وکالت به دیگری

3-  بابت وثاقت دین دارنده سند به شخص ثالث

در ادامه مطلب «ظهرنویسی چک و سفته» به بررسی شرایط، ضوابط و آثار هر یک از جهات انجام ظهرنویسی می‌پردازیم.

ظهرنویسی چک و سفته به جهت انتقال مبلغ سند تجاری به ثالث

به طور کلی اولین و مهمترین کاربرد ظهرنویسی اسناد تجاری، انتقال مبلغ مورد تعهد در سند تجاری به شخص ثالث است. در این مدل از ظهرنویسی، دارنده سند تجاری با درج امضا در ظهر سند تجاری آن را به دیگری منتقل می‌نماید. با انجام ظهرنویسی به منظور انتقال و تحویل سند تجاری مزبور به منتقلٌ‌الیه . بنابراین از تمام حقوق دارنده سند تجاری نیز برخوردار است.

شرایط ظهرنویسی  چک و سفته به منظور انتقال به ثالث

تحقق ظهرنویسی سند تجاری به جهت انتقال مبلغ آن به ثالث مستلزم رعایت شرایطی است که در ادامه به تشریح هر یک از این موارد می‌پردازیم:

1- لزوم تسلیم سند تجاری به منتقلٌ‌الیه

شرط اولیه تحقق ظهرنویسی به جهت انتقال به ثالث این است که سند تجاری مزبور پس از امضاء تسلیم منتقلٌ‌الیه گردد. به عبارت بهتر، تا زمانی که سند تجاری فوق‌الذکر، به منتقل‌ٌ‌الیه تسلیم نشود، ظهرنویسی انتقالی نیز محقق نمی‌گردد.

2- لزوم درج امضاء دارنده در خود سند تجاری

به طور کلی انتقال سند تجاری به سه طریق امکان‌پذیر است:

1- ظهرنویسی سند تجاری به جهت انتقال

2- تنظیم قرارداد جداگانه

3- ظهرنویسی شفاهی

برای این که انتقال سند تجاری به صورت صحیح و مطابق قانون تجارت انجام پذیرد، باید ضمن خود سند تجاری امضاء دارنده قید گردد. البته انتقال سند تجاری از طریق تنظیم قرارداد جداگانه نیز صحیح است لیکن تحت شمول مقررات قانون مدنی قرار می‌گیرد و تابه قانون تجارت نخواهد بود.

در خصوص ظهرنویسی شفاهی نیز توجه به این نکته ضروری است که این نوع ظهرنویسی کاملاً معتبر و صحیح است. در واقع همانند سایر قراردادهای شفاهی افراد در جامعه است. لیکن همچون حالت دوم این نوع ظهرنویسی تحت شمول مقررات قانون تجارت نیست و صرفاً از منطر قانون مدنی معتبر و صحیح است.

✔ بیشتر بخوانید : صفر تا صد چک های صیادی جدید

ظهرنویسی به منظور انتقال در وجه حامل

از منظر مقررات قانون تجارت، ظهرنویسی در وجه حامل، بلااشکال است. اما بر اساس مقررات قانون صدور چک، صدور و ظهرنویسی چک باید ضرورتاً در وجه ذی‌نفع معین صورت بگیرد. بدین صورت که مشخصات منتقلٌ‌الیه به نحو صحیح و کامل در سامانه صیاد به ثبت برسد. ضمانت اجرای این مقرره این است که در صورت عدم ثبت، چک صادره مشمول قانون صدور چک نخواهد بود.

ظهرنویسی بدون درج علت

چنانچه هیچ توضیحی در ظهر سند صورت نگرفته باشد و صرفاً امضای دارنده در آن قید گردد، این نوع ظهرنویسی حمل بر انتقال سند به دیگری می‌شود. بنابراین اصل بر ظهرنویسی به جهت انتقال است مگر این که دلیل دیگری صراحتاً برای آن قید گردد.

ظهرنویسی به منظور انتقال جزئی مبلغ سند تجاری

یک نکته مهمی که در خصوص انتقال اسناد تجاری وجود دارد، این است که دارنده نمی‌تواند بخشی از مبلغ مندرج برروی سند را به دیگری منتقل نماید. بدین معنا که انتقال سند تجاری به وسیله ظهرنویسی باید نسبت به کل مبلغ مندرج بر روی سند صورت پذیرد. البته ظهرنویسی به منظور انتقال جزئی مبلغ سند تجاری را همچون ظهرنویسی شفاهی و ظهرنویسی به موجب انعقاد قراردادی جداگانه، به موجب مقررات قانون مدنی معتبر دانست.

ظهرنویسی سند تجاری با دارندگان متعدد

چنانچه دارندگان سند تجاری متعدد باشند، برای ظهرنویسی امضای تمام آنان لازم است. اگر صرفاً برخی از دارندگان سند تجاری ظهر آن را به منظور انتقال، امضا نمایند، انتقال صورت گرفته به موجب قانون مدنی صحیح است. یعنی سند صادره تحت شمول مقررات قانون تجارت قرار نمی‌گیرد.

انتقال مشرووط سند تجاری

انتقال مشروط اسناد تجاری بدین معنا است که برای انتقال سند تجاری، شرطی قید گردد. در این صورت، موضوع تابع قانون تجارت نیست لیکن انتقال صورت گرفته از منظر مقررات قانون مدنی صحیح است. در صورت:

الف- حصول شرط مندرج در ظهر سند: منتقلٌ‌الیه می‌تواند وجه آن را مطالبه کند.

ب- در صورت عدم حصول شرط: منتقل‌ٌ‌الیه حقی نسبت به مبلغ مندرج در آن ندارد.

راه های ارتباطی جهت مشاوره

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

واتساپ: 09124920000

ظهرنویسی انتقالی پس از عدم پرداخت صادرکننده

صدور گواهی عدم پرداخت برای چک صادر شده به نفع دارنده مانع از آن نیست که وی سند تجاری مزبور را به دیگری انتقال دهد. بنابراین، دارنده می‌تواند پس از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک، اقدام به انتقال آن به دیگری نماید و چنین انتقالی کاملاً صحیح است. انتقال گیرنده نیز می‌تواند برای مطالبه مبلغ سند تجاری به کلیه مسئولین سند مزبور مراجعه نماید. لیکن نکته مهم این است که در چنین حالتی، وصول وجه چک از طریق طرح شکایت در محاکم کیفری ممکن نیست.

وضعیت وثایق سند تجاری در ظهرنویسی به منظور انتقال

با انجام ظهرنویسی به جهت انتقال به صورت قانونی، وثایقی که برای سند تجاری مزبور در نظر گرفته شده بود به منتقلٌ‌الیه واگذار می‌گردد. لیکن چنانچه سند تجاری مزبور به منظور انجام یک تعهد اولیه صادر شده باشد، ظهرنویسی موجب انتقال وثایق مربوط به تعهد پایه نمی‌گردد.

ظهرنویسی انتقالی به نفع یکی از متعهدان سند تجاری

فرض کنید یک سند تجاری بارها و بارها مورد ظهرنویسی واقع شده باشد. در این حالت این امکان وجود دارد که سند تجاری را به نفع یکی از ظهرنویسان سابق مجدداً ظهرنویسی نمود. منتها در چنین حالتی منتقلٌ‌الیه مزبور نمی‌تواند به کسانی که سند تحاری را پس از او ظهرنویسی کرده‌اند رجوع نماید. یعنی فقط حق رجوع به ظهرنویسان پیش از خود را دارد.

همچنین لازم به ذکر است که در چنین حالتی اگر انتقال گیرنده، همان متعهد اصلی سند باشد، حق رجوع به هیچ یک از مسئولین را ندارد. صادرکننده چک یا سفته از جمله متعهدان اصلی سند می‌باشند.

ظهرنویسی چک و سفته به منظور وکالت در وصول وجه سند تجاری

همانطور که از عنوان بر می‌آید، ظهرنویسی وکالتی صرفاً اعطای نیابت به ثالث به منظور وصول وجه سند تجاری است. بنابراین این نوع ظهرنویسی موجب انتقال سند تجاری نمی‌شود. در این نوع ظهرنویسی باید عبارت «به عنوان وکالت» صراحتاً قید و یا این موضوع از سایر شواهد و قراین درک شود. بر اساس ماده 247 قانون تجارت در ظهرنویسی به منظور وکالت، طرف مقابل دارنده نیست لیکن از حق وصول مبلغ، حق اعتراض و حتی اقامه دعوا برای وصول برخوردار است مگر آن که خلاف این مسئله تصریح شده باشد.

نکته مهم

حق اقامه دعوا در محاکم دادگستری به وکالت از دیگران صرفاً مختص وکلای دادگستری است. یعنی شخصی که وکیل دارنده در وصول وجه سند است اجازه ندارد در دادگاه اقامه دعوی نماید، مگر این که حق توکیل داشته باشد که در این صورت می‌تواند به وکیل دادگستری برای اقامه دعوی وکالت دهد.

✔ بیشتر بخوانید : تفاوت های صدور و وصول چک و سفته

ظهرنویسی به منظور وکالت در صورت ورشکستگی وکیل

در صورتی که وکیل در وصول وجه سند تجاری پیش از انجام مورد وکالت خود، ورشکسته شود دارنده می‌تواند اصل سند تجاری را استرداد نماید. اما اگر مبلغ مندرج در سند تجاری، قبلاً وصول شده باشد دارنده چاره‌ای جز ورود به غرما نخواهد داشت.

ظهرنویسی چک و سفته به منظور وثاقت

در ظهرنویسی به منظور وثاقت، سند تجاری به عنوان وثیقه دین دارنده در اختیار داین قرار می‌گیرد. در صورتی که دارنده دین خود را نپردازد، داین می‌تواند طلب خود را از محل مبلغ سند تجاری مزبور استیفا نماید.

درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “ظهرنویسی چک و سفته” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ نکات تحویل سفته ضمانت به کارفرما توسط وکیل پایه یک دادگستری

✔ وکیل پرونده های مطالبه وجه سفته

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

هیچ رای ثبت نشده