انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

دعاوی، انواع مختلفی دارند که شناسایی و تفکیک آنها از یکدیگر به منظور اقامه دعوی در دادگاه صالح حائز اهمیت است. یعنی این که باید نوع دعوی را به درستی تشخیص دهیم تا بتوانیم دادگاه صالح به رسیدگی را تعیین کنیم. بنابراین، در قدم اول برای طرح دعوی باید ابتدا بتوانیم نوع دعوی را تعیین کنیم. پس از تعیین نوع دعوی می‌توان با ارائه دادخواست یا شکواییه خود به دادگاه صالح، آن را پیگیری نمود. در مطلب «انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری» به معرفی انواع دعوی و دادگاه صالح رسیدگی‌ کننده به آن می‌پردازیم.

دعوی چیست؟

دعوی از مشتقات واژه ادعا است. ادعا در خصوص مسئله‌ای که وجود یا عدم وجود آن به نفع دیگری ثابت و احراز نشده است. برای نمونه، زمانی که فردی دعوی الزام به تنظیم سند رسمی علیه دیگری طرح می‌نماید، مدعی انتقال مال از سوی دیگری به خود است. مسئله انتقال مال مزبور، تا زمان اثبات آن در دادگاه صالح صرفاً یک ادعا است.

فیلم حقوقی مقالات حقوقی

انواع دعوی بر اساس موضوع

در ابتدا باید دعاوی را بر اساس موضوع تقسیم‌بندی نماییم. برای ارائه تقسیم بندی دعاوی بر اساس موضوع باید ابتدا به این سؤال پاسخ دهیم که منشأ دعوی چیست؟ آیا حقوق مدنی ما تضییع شده و یا جرمی ارتکاب یافته است؟ چنانچه عوی به دلیل تعهدات و حقوق مدنی ما در قبال سایر افراد باشد، دعوی حقوقی است اما اگر دعوی به دلیل ارتکاب جرم باشد، دعوی از نوع کیفری است. البته لازم به ذکر است که برخی دعاوی که کارمندان علیه دولت و یا مردم عادی علیه سازمان‌های مختلف دولتی اقامه می‌نمایند، می‌تواند در زمره دعاوی اداری قرار گیرد.

بنابراین اگر بخواهیم دعاوی را بر اساس موضوع تقسیم‌بندی نماییم، سه گروه می‌شوند: دعاوی حقوقی، کیفری و اداری. در ادامه به تشریح هریک از انواع این دعاوی می‌پردازیم.

✔ بیشتر بخوانید : بررسی انواع حق در حقوق مدنی توسط وکیل

دعوی حقوقی

به طور کلی اگر بخواهیم تعریفی واضح و قابل فهم از دعوی حقوقی ارائه دهیم، باید بگوییم:

چنانچه منشأ یک دعوی اختلاف بر سر حقوق و تعهدات آنها در قبال یکدیگر باشد، دعوی مطرح شده از نوع حقوقی است. غالب دعاوی حقوقی ناشی از معاملات مالی بین اشخاص و یا روابط خانوادگی (زوجیت، ارث و مسائلی از این قبیل است. قواعد مرتبط با دعاوی حقوقی در قوانینی همچون قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده تعیین و پیش‌بینی شده است. البته برخی قوانین خاص مثل قانون امور حسبی نیز در این خصوص وجود دارند که قاضی باید در رسیدگی خود به این قوانین نیز توجه داشته باشد. آیین رسیدگی به دعاوی در محاکم حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی شده است.

دعوی کیفری

در یک تعریف ساده، دعوایی کیفری است که فردی بر اساس آن علیه دیگری اعلام جرم نموده و تقاضای مجازات وی را از دادگاه می‌‎نماید. به عبارت دیگر، هنگامی که جرمی رخ می‌دهد، فرد متضرر از جرم برای جبران زیان ناشی از آن اقدام به طرح دعوی علیه مجرم می‌نماید. دادگاه پس از احراز ارتکاب جرم توسط متهم، او را به مجازات‌های مقرر قانونی از قبیل اعدام، حبس، پرداخت دیه و خسارات، شلاق و غیره محکوم می‌نماید.

برای اقامه دعوی کیفری، فرد شاکی باید شکوائیه‌ای را علیه متهم تنظیم و به دادگاه تقدیم نماید. قانون مجازات اسلامی و برخی قوانین خاص دیگر مثل قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری از جمله قوانینی است که قاضی باید بر اساس آن اقدام به صدور حکم نماید. شیوه رسیدگی دادگاه‌ها به دعاوی کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری آمده است.

دعوی اداری

اصولاً دعاوی به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم می‌شوند. چرا که حجم این دعاوی به نسبت بیشتر از دعاوی اداری است. اما این موضوع نباید سبب کم‌توجهی به بخش دعاوی اداری گردد. دعوی اداری، دعوایی است که کارمندان علیه سازمان دولتی و یا مردم عادی علیه نهادهای عمومی یا دولتی و حتی مأمورین آنها اقامه می‎نمایند. مرجع صالح به رسیدگی برای این دعاوی، دیوان عدالت اداری است. فی‌الواقع، دیوان عدالت اداری مهمترین مرجع تظلم خواهی افراد علیه سیستم اداری و اجرایی کشور است که بر اساس اصل 173 قانون اساسی ایجاد شده و تحت نظر قوه قضاییه عمل می‌نماید.

تعیین دادگاه صالح بر اساس نوع دعوی

همانطور که توضیح دادیم، دعاوی سه نوع دارند: دعوی حقوقی، دعوی کیفری و دعوی اداری. در قوانین آیین دادرسی برای طرح هر دعوی، یک دادگاه به عنوان محکمه صالح تعیین شده است. طرح دعوی در دادگاه صالح، پیش شرط ضروری برای رسیدگی به مسئله در دادگاه است. اما چگون می‌توان دادگاه صالح را بر اساس نوع دعوی تشخیص داد؟ با ما تا انتهای مطلب «انواع دعوی به نقل از وکیل دادگستری» همراه باشید تا صلاحیت دادگاه‌ها را برای طرح هر نوع دعوی بشناسیم.

انواع دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

به طور کلی، محاکم دادگستری به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- محاکم حقوقی: شامل دادگاه عمومی حقوقی و دادگاه خانواده

2- محاکم کیفری: دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو و دادگاه انقلاب

3- محاکم اداری: دیوان عدالت اداری

✔ بیشتر بخوانید : وکیل دادگستری و صلاحیت دادگاه‌ها

محاکم حقوقی

در قسمت محاکم حقوقی ما به معرفی دو دادگاه عمومی حقوقی و دادگاه خانواده می‌پردازیم. لازم به ذکر است که محاکم حقوقی صرفاً صلاحیت رسیدگی به آن دسته از دعاوی را داند که موضوع آنها حقوقی است. یعنی نمی‌توانند در خصوص مسائل کیفری و یا اداری اظهار نظر نموده و اقدام به صدور رأی نمایند.

دادگاه عمومی حقوقی

زمانی‌که دعوی ما به عنوان دعوی حقوقی تشخیص داده شد، برای این که از بین دادگاه‌های عمومی حقوقی موجود در کشور، دادگاه صالح را تعیین کنیم باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:

1- موضوع دعوی ما، مال باشد

در اینجا باید ابتدا تعیین کنیم که مال مورد دعوی منقول و یا غیرمنقول است؛ چنانچه غیرمنقول باشد دعوی باید در محل وقوع مال مطرح گردد و چنانچه منقول باشد در دادگاه محل اقامت خوانده قابلیت طرح دارد.

2- موضوع دعوی، حق دینی باشد

چنانچه خواسته دعوی ما پول باشد، باید دعوی خود را در دادگاه محل اقامت خواندِ مطرح کنیم.

3- دعوی مربوط به اجرت‌المثل مال غیرمنقول باشد

در این موارد از آنجایی که قراردادی وجود ندارد و قاضی مکلف است با استعلام نظریه کارشناسی اقدام به صدور رأی نماید، دادگاه صالح دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول است.

دادگاه خانواده

دادگاه خانواده همانطور که از عنوان آن پیداست به مسائل خانوادگی از قبیل ازدواج، طلاق، فسخ نکاح، نفقه، مهریه و حکم رشد و مسائلی از این قبیل می‌پردازد. بر اساس قانون حمایت از خانواده، یکی از دادگاه‌های زیر برای رسیدگی به دعاوی خانوادگی صالح است:

الف- دادگاه محل اقامت خوانده

ب- یا دادگاه محل وقوع عقد نکاح

ج- دادگاه محل سکونت زوجه

محکمه کیفری

محاکم کیفری صلاحیت رسیدگی به جرایم و صدور حکم به برائت و یا محکومیت متهم را دارند. زمانی که جرمی اتفاق میفتد، ابتدا دادسرا مکلف به رسیدگی برای احراز وقوع یا عدم وقوع جرم است. چنانچه وقوع جرم محرز شد، با توجه به موضوع، پرونده را به دادگاه کیفری صالح ارجاع می‌دهد. سه نوع محکمه کیفری وجود دارد: کیفری یک، کیفری دو و انقلاب.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با ما در ارتباط باشید

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

واتساپ: 989124920000+

دادگاه کیفری دو

محکمه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به عموم جرایم و اجرای مجازات را دارد مگر جرایمی که در صلاحیت دادگاه کیفری یک و یا دادگاه انقلاب باشد.

دادگاه کیفری یک

کیفری یک، صلاحیت رسیدگی به جرایم زیر را داراست:

1- جرایم با مجازات سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو و یا جرایم علیه تمامیت جسمانی مستوجب پرداخت نصف دیه کامل؛

2- جرایمی که مجازات تعزیری درجه سه و یا بالاتر دارند؛

3- جرم‌های سیاسی و مطبوعاتی.

دادگاه انقلاب

صلاحیت دادگاه انقلاب محدود به موارد زیر است:

1- افساد فی‌الارض و محاربه؛

2- اقدام علیه امنیت ملی؛

3- توهین به رهبری و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران؛

4- مقابله با نظام به شکل توطئه، ترور، تخریب مؤسسات و اقدام مسلحانه؛

5- جاسوسی به نفع اجانب؛

6- جرایم مربوط به مواد مخدر و قاچاق؛

7- دعاوی مربوط به اصل چهل و نهم قانون اساسی.

دادگاه اداری

در سیستم اداری و قضایی ایران، دیوان عدالت اداری تنها مرجع صالح به رسیدگی در خصوص دعاوی مردم علیه سازمان‌ها و نهادهای عمومی و دولتی و یا مأمورین آنها است. بنابراین طرح هر گونه دعوی علیه این سازمان‌ها در ارتباط با تخطی از قانون و پایمال شدن حقوق مردم توسط نهادهای دولتی یا مأمورین آنها، صرفاً در صلاحیت دیوان عدالت اداری است.

پرسش و پاسخ‌های پرتکرار

1- چند نوع دعوی بر اساس موضوع وجود دارد؟

دعاوی بر اساس موضوع به سه دسته تقسیم می‌شوند: حقوقی، کیفری و اداری.

2- دعاوی خانواده در کدام دادگاه باید طرح گردد؟

دعاوی خانواده در زمره دعاوی حقوقی قرار می‌گیرند. دعاوی خانواده به طور کلی در یکی از دادگاه‌های زیر قابلیت طرح دارند:

الف- دادگاه محل اقامت خوانده

ب- یا دادگاه محل وقوع عقد

ج- دادگاه محل سکونت زوجه.

 

درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “انواع دعوی به نقل از وکیل دادگستری” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل دادگستری و انواع دعاوی تصرف

✔ 24نکته مهمی که باید در دادگاه به آن توجه کرد!

 

 

 

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

5/5 (1)