عقد کفالت در قانون مدنی

عقد کفالت در قانون مدنی

عقد کفالت، یکی از عقود معینی است که در قانون مدنی از آن صحبت شده است. به موجب این عقد، یک نفر در مقابل دیگری تعهد می‌دهد که شخص معینی را در زمان و مکان مشخص حاضر کند. اما اینکه عقد کفالت چه شرایطی دارد و در چه مواقعی می‌توان آن را منعقد نمود، مطلبی است که در مقاله «مفهوم کفالت در قانون مدنی» به آن پرداخته خواهد شد.

فیلم حقوقی مقالات حقوقی

ماهیت عقد کفالت

به موجب مقررات قانون مدنی، عقد کفالت عقدی است که بر اساس آن یک شخص در مقابل دیگری تعهد می‌نماید تا شخص ثالثی را در زمان و مکان معینی حاضر نماید. شخص متعهد را کفیل، شخص ثالث را مکفول و طرف دیگر را مکفولٌ‌له می‌نامند.

بنا به تعریف مشخصی که قانون مدنی از عقد کفالت ارائه داده است می‌توانیم نتیجه بگیریم که کفالت عقدی معین، عهدی و در اصل رایگان است. البته ممکن است کفیل به موجب عقد کفالت منعقده، متعهد شود که در صورت عدم اجرای تعهد خویش مبلغی را به مکفولٌ‌له بپردازد.

✔ بیشتر بخوانید : تنظیم قرارداد و بررسی نکات حقوقی آن

تفاوت عقد کفالت با ضمان

کفالت همانطور که توضیح داده شد، قبول مسئولیت احضار یک شخص در موعد و مکان معین است. کفالت نیز نوعی ضمانت به حساب می‌آید اما نباید دو عقد کفالت و ضمان را با یکدیگر اشتباه گرفت و یا خلط نمود.

در عقد ضمانت، ضامن متعهد به پرداخت دیون مضمونٌ‌عنه (بدهکار) خود می‌شود و تعهدی به احضار او ندارد. فلذا چنانچه مضمونٌ‌له (طلبکار) با عدم پرداخت از سوی مضمونٌ‌عنه (بدهکار) مواجه شد می‌تواند به ضامن رجوع کند. امما کفیل تعهدی به پرداخت دیون مکفول ندارد بلکه تنها متعهد به احضار او می‌باشد. اما طرفین عقد کفالت می‌توانند ضمن آن وجه التزامی را در صورت عدم انجام تعهد از سوی کفیل پیش‌بینی نمایند.

شرایط عقد کفالت

عقد کفالت همانند هر عقد دیگری برای آنکه صحیحاً واقع شود، باید از یک سری شرایط برخوردار باشد. این شرایط ذیل دو دسته جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند. این دسته‌ها عبارتند از:

شرایط اساسی صحت قراردادها

1. قصد و رضا: همانطور که می‌دانیم قصد عنصر اصلی صحت معاملات است و معامله فاقد قصد محکوم به بطلان است. اما اینکه قصد چه کسی در قرارداد کفالت تعیین‌کننده است، مسئله‌ای است که باید به آن پاسخ داده شود. از آنجایی‌که قرارداد کفالت میان کفیل و مکفولٌ‌له منعقد می‌گردد قصد این دو شخص ملاک اعتبار قرارداد کفالت خواهد بود.

رضا نیز از عوامل مؤثر در اراده است به این معنا که چنانچه معامله‌ای فاقد رضای یکی از طرفین معامله باشد، معامله غیرنافذ خواهد بود. چنین معامله‌ای نیازمند تنفیذ بعدی طرف فاقد رضا است تا آثار حقوقی آن آشکار گردد.

2. اهلیت: اهلیت به عنوان یکی از شرایط اساسی صحت قراردادها به این معنا است که طرفین یک قرارداد باید مطابق قانون عاقل، بالغ و رشید باشند. در قرارداد کفالت کفیل و مکفولٌ‌له باید دارای اهلیت باشند.
3. معین بودن موضوع معامله: مطابق قانون مدنی موضوع معامله باید در ضمن آن به طور دقیق، معین و مشخص باشد. بدین معنا که موضوع معامله نباید مردد و یا مجهول باشد. چراکه چنین تردید و جهلی سبب بطلان قرارداد خواهد بود.
4. مشروعیت جهت معامله: بدین معناست که هدف از انعقاد یک معامله باید مشروع و قانونی باشد. البته توجه به این امر ضروری است که چنین مشروعیتی زمانی ملاک است که در قرارداد قید شود.

جهت ارتباط با “وکیل پایه یک دادگستری” با این شماره‌ها تماس بگیرید: 09124970000- 09124920000

شرایط قانونی خاص عقد کفالت

1. مطابق ماده 735 قانون مدنی، در عقد کفالت رضایت کفیل و مکفولٌ‌له شرط است. این ماده اشاره‌ای به رضایت مکفول ندارد و علت آن این است که عقد کفالت میان کفیل و مکفولٌ‌له منعقد می‌شود و مکفول نسبت به این قرارداد، ثالث محسوب می‌گردد.
2. در صحت عقد کفالت، علم کفیل به ثبوت حقی بر عهده مکفول شرط نیست. بلکه دعوی حق از سوی مکفولٌ‌له کافی است هرچند که مکفول منکر وجود چنین حقی باشد (ماده 736 قانون مدنی).
3. کفالت می‌تواند هم به صورت مطلق منعقد شود و هم به صورت موقت. چنانچه عقد کفالت به صورت موقت منعقد گردد باید مدت آن در قرارداد ذکر شود (ماده 737 قانون مدنی). تفاوت این دو نوع کفالت در این است که در کفالت مطلق، مکفولٌ‌له هر وقت بخواهد می‌تواند از کفیل درخواست احضار مکفول را بنماید. لیکن در کفالت موقت صرفاً در زمان مقرر در قرارداد کفالت حق چنین درخواستی را دارد (ماده 739 قانون مدنی).

زمان و مکان احضار مکفول

1. اگر در عقد کفالت، مکان تسلیم مکفول تعیین نشده باشد، بر اساس ماده 742 قانون مدنی کفیل موظف است مکفول را در محل عقد تسلیم نماید مکر اینکه قرارداد به نحو دیگری مقرر داشته باشد.
2. کفیل حتماً باید مکفول را در زمان و مکان معینی که در قرارداد کفالت قید شده است، حاضر کند. در غیر این صورت همانند این است که تعهد خود را ایفا نکرده و باید از عهده حقی که به گردن مکفولٌ‌له دارد، برآید.
3. اگر کفیل به تعهد خود عمل نموده و مکفول را در زمان و مکان معین حاضر کند ولی مکفولٌ‌له از قبول آن سرباز زند، کفیل می‌تواند احضار مکفول و استنکاف مکفولٌ‌له از قبول آن را با شهادت معتبر نزد دادگاه ثابت نماید.
4. اگر مکفولٌ‌له تقاضای احضار مکفول را در زمان و مکان دیگری، غیر از آنچه که در عقد کفالت مقرر شده است، مطالبه کند، کفیل ملزم به قبول نیست و بالعکس.

موارد بری شدن کفیل

1. فوت مکفول یا کفیل
2. حاضر کردن کفیل مطابق شرایط مقرره در قرارداد کفالت
3. حضور داوطلبانه مکفول در موعد و مکان مشخص در عقد کفالت
4. بری شدن ذمه مکفول در برابر مکفولٌ‌له
5. برائت کفیل از سوی مکفولٌ‌له
6. انتقال حق مکفولٌ‌له به دیگری (ماده 746 قانون مدنی).

فوت کفیل

1. فوت کفیل در قانون به عنوان سبب برائت وی پیش‌بینی نشده است؛ لیکن بنا به نظر فقهای امامیه از آنجایی که تعهد کفیل، تعهدی قائم به شخص است با فوت او، تعهدش نیز از بین خواهد رفت.
2. تعهد کفیل به ورثه او به ارث نمی‌رسد، چرا که تعهد وی یک حق مالی مستقیم برای مکفولٌ‌له ایجاد نمی‌کند که در صورت فوت به ورثه او منتقل گردد.

✔ بیشتر بخوانید : وکیل پایه یک و بررسی شرایط قانونی تعلیق قرارداد

نکات مهم تکمیلی عقد کفالت در قانون مدنی

1. فوت مکفولٌ‌له سبب برائت ذمه کفیل نخواهد شد.
2. هرگاه یک نفر در مقابل چند نفر، کفیل یک نفر گردد، با تسلیم او به یکی از آنها از تعهد خود مبنی بر احضار مکفول بری نخواهد شد.
3. در صورتی که شخصی کفیل دیگری گردد، و ثالثی کفیل کفیل اولی گردد و هکذا، هر کفیل موظف است مکفول خود را احضار کند. این پروسه تا زمانی‌که به مکفول اصلی برسیم ادامه خواهد یافت.
4. اگر مکفول غایب بوده و شرایط دسترسی به او دشوار باشد، باید به کفیل مهلت مناسبی برای احضار مکفول داده شود.
5. در عقد کفالت، اهلیت مکفول شرط نیست و می‌توان از دیوانه، سفیه و صغیر نیز کفالت نمود.

سوالات حقوقی دربارۀ کفالت

1. تفاوت کفالت مطلق و موقت چیست؟

کفالت مطلق مطابق قانون مدنی، مقید به زمان مشخص و معینی نیست اما در کفالت موقت، زمان معینی برای انجام تعهد قید شده است. به لحاظ آثار حقوقی نیز مکفولٌ‌له در کفالت مطلق می‌تواند هر زمان که بخواهد احضار موکل را درخواست نماید در حالی‌که در کفالت موقت چنین حقی را دارا نیست. به عبارت دیگر در کفالت موقت تنها در موعد مقرر در عقد کفالت می‌تواند درخواست احضار مکفول را بنماید.

2. آیا عقد کفالت و ضمان یکی هستند و می‌توان آنها را به جای یکدیگر به کار برد؟

خیر. همانگونه که در متن نیز توضیح داده شد گرچه کفالت نوعی ضمانت به حساب می‌‌آید اما با عقد ضمان متفاوت است. در عقد ضمان تعهد ضامن، پرداخت پول است در صورتی‌که در عقد کفالت، تعهد کفیل احضار مکفول است.

3. در عقد کفالت، اهلیت چه کسانی برای صحت قرارداد لازم است؟

اهلیت مکفولٌ‌له و کفیل برای صحت قرارداد، شرط است. اما به هیچ وجه اهلیت مکفول اهمیتی ندارد و از محجور نیز می‌توان کفالت نمود.

4. آیا با فوت کفیل، عقد کفالت منحل می‌شود یا تعهد او به ورثه‌اش می‌رسد؟

اگرچه در قانون صراحتاً پیش‌بینی نشده است که فوت کفیل سبب برائت وی از تعهدش می‌شود اما به لحاظ فقهی و عقلی در عمل این اتفاق رخ می‌دهد. چرا که این تعهد حاوی یک حق مالی مستقیم برای مکفولٌ‌له نیست که با فوت کفیل بتوان به ورثه او برای اجرای تعهد مراجعه نمود.

5. اگر در قرارداد کفالت، محل تسلیم مکفول ذکر نشده باشد کفیل باید وی را در چه محلی تسلیم نماید؟

در چنین شرایطی، کفیل باید مکفول را در محل انعقاد قرارداد کفالت حاضر نماید.

 

درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “عقد کفالت در قانون مدنی” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

 

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل پایه‌یک تهران در تنظیم قرارداد صلح

✔ وکیل پایه یک دادگستری و دریافت مشاوره آنلاین

ارتباط با موسسه حقوقی آسایش گستران

☑️  مشاوره حقوقی با کارشناسان حقوقی موسسه

021-88401560 | 021-88403166

☑️  تلفن همراه وکیل پایه یک دادگستری در تهران

0912-4970000 | 0912-4920000

☑️ آدرس صفحه اینستاگرام وکیل پایه یک دادگستری

vakilsite@

☑️ تلگرام

vakil | @vekalat@

☑️ آدرس موسسه حقوقی آسایش گستران

تهران | خیابان شهید مطهری| نرسیده خیابان شریعتی | روبروی بوستان شهیدآوینی | پلاک 11

برای مشاهده آدرس در گوگل مپ روی متن رو به رو کلیک نمائید »»موسسه حقوقی آسایش گستران

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی 

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

 

هیچ رای ثبت نشده