مستثنیات دین

مستثنیات دین

همه ما می‌دانیم که براساس شریعت اسلام و نیز قوانین موضوعه، هر کس که به دیگری بدهکار است باید دین خود را ادا کند. چنانچه کسی از انجام این وظیفه شرعی و قانونی خود استنکاف ورزد، طلبکار او می‌تواند با مراجعه به محاکم دادگستری، طلب خود را از بدهکار مطالبه نماید. چنانچه بدهکار مزبور کماکان از پرداخت دین خود خودداری کند، دادگاه می‌تواند رأی به برداشت طلب از اموال بدهکار دهد. در این خصوص توجه به این نکته ضروری است که برخی اموال متعلق به بدهکار، بر اساس قانون تحت هیچ شرایطی قابل توقیف و فروش در برابر دین نیستند. به این دسته از اموال «مستثنیات دین» می‌گویند.

تعریف مستثنیات دین

همانطور که در بند اول گفته شد، مستثنیات دین آن دسته از اموال هر فرد است که در صورت بدهکار بودن، بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، قابل توقیف و فروش برای دریافت طلب نیستند.

یک نکته مهم که در خصوص مستثنیات دین توجه به آن بسیار ضروری است، این امر می‌باشد که مستثنیات دین تا زمان فوت مدیون پابرجا هستند. یعنی ورثه پس از فوت مدیون نمی‌توانند به مستثنیات دین استناد نمایند.

ویژگی اموال مورد مستثنیات دین

در خصوص اموالی که می‌توانند مستثنیات دین واقع شوند، توجه به این نکته ضروری است که تمام اموال مورد مستثنیات دین، دارای یک ویژگی اساسی هستند. این ویژگی عبارت است از اینکه اموال مزبور نباید برای ادامه حیات و معاش فرد بدهکار ضروری و حیاتی باشند. به عبارت دیگر، اگرچه طلبکار حق دارد طلب خود را مطالبه نماید در مقابل بدهکار نیز محق است که وسایل ضروری معاش و همچنین ابزار مربوط به کسب و کار خود را حفظ کند.

مصادیق مستثنیات دین

در خصوص مصادیق مستثنیات دین باید به قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394 (قانون خاص) و قانون آیین دادرسی مدنی (قانون عام) رجوع شود. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که قانون خاص و مؤخر اجرای محکومیت‌های مالی، قانون آیین دادرسی مدنی را در مورد مستثنیات دین تخصیص زده است.

در صورت نیاز به “وکیل پایه یک دادگستری“ برای مطالبه وجه چک با ما تماس بگیرید: 09124970000

و اما مصادیق مستثنیات دین عبارتند از:

منزل مسکونی

در خصوص منزل مسکونی چند نکته حائز اهمیت است:

1. عرفاً در شأن فرد بدهکار معسر باشد. بنابراین ملاک تشخیص در شأن بودن، ملاک عرفی است.
2. مسکن مزبور مورد نیاز معسر باشد. فلذا چنانچه مسکن موردنظر فراتر از شأن معسر و یا بیش از یکی باشد، قابل توقیف است.

اثاثیه زندگی

1. اثاثیه مزبور باید برای رفع نیازهای ضروری معسر و افراد تحت تکفل او، مورد نیاز باشد.
2. در خصوص اثاثیه نیز، ملاک عمل شأنیت معسر و افراد تحت تکفل او است.

آذوقه

1. آذوقه موجود به قدر احتیاج معسر و افراد تحت تکفل او از مستثنیات دین محسوب می‌شود.
2. ملاک موردنیاز بودن در اینجا، میزانی است که آذوقه عرفاً ذخیره می‌گردد.

کتب و ابزار و وسایل علمی و تحقیقاتی

1. این مورد برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها قابل اعمال است.
2. لپ‌تاپ، کامپیوتر و لوازم جانبی آن را نیز می‌توان از مصادیق ابزار و وسایل تحقیقاتی دانست.

وسایل و ابزار کار

1. وسایل و ابزار مزبور باید برای انجام شغل آنها باشد.
2. استفاده از این ابزار و اشتغال به شغل موردنظر برای رفع حوائج شخصی معسر و افراد تحت تکفل او ضروری باشد.

تلفن

1. در خصوص تلفن باید گفت که شامل خود تلفن همراه، تلفن سیمی یا بی‌سیم مربوط به منزل و یا محل کار و نیز خط تلفن می‌گردد.
2. یک تلفن همراه و یک تلفن ثابت ملاک عمل است.
3. باید توجه داشت که این موضوع برای رفع نیازهای معسر است. پس اگر تلفن همراه و یا خط تلفن معسر دارای ارزش مالی بسیار زیادی باشد، قابل توقیف و فروش است. چراکه با یک خط معمولی هم کار وی راه می‌افتد.

✔ بیشتر بخوانید :مشاوره با وکیل برای مطالبه وجه

مبلغ مقرر در قرارداد اجاره

1. در اینجا منظور از مبلغ مقرر در قرارداد اجاره، پول پیش (ودیعه) است که ضمن قرارداد اجاره به موجر پرداخت می‌شود.
2. چنانچه پرداخت اجاره بهاء ماهانه بدون پول پیش سبب عسر و حرج معسر گردد و مال مورد اجاره نیز فراتر از شأن معسر نباشد، پول پیش پرداخت شده (ودیعه) قابل توقیف نیست.

وضعیت خودرو در مستثنیات دین

به موجب قانون جدید اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394، خودرو جزء مستثنیات دین محسوب نمی‌شود و برای مطالبه طلب قابل توقیف است.

وضعیت حقوق کارمند دولت و سایر نهادهای خصوصی

مطابق قانون، کارمندی که:

الف. صاحب همسر و اولاد باشد: یک چهارم قابل توقیف است؛

ب. صاحب همسر و اولاد نباشد: یک سوم توقیف خواهد شد.

نکته مهم

علیرغم آن که قانونگذار بسیار تلاش نموده است تا مصادیق مستثنیات دین را به طور دقیق تعیین نماید، کماکان در تعیین مصادیق آن از سوی قضات اختلاف نظر بسیار وجود دارد. بنابراین تشخیص این امر که مالی جزء مستثنیات دین محسوب می‌گردد یا خیر، کاملاً بستگی به نظر قاضی رسیدگی کننده به پرونده دارد.

احکام مربوط به مستثنیات دین

1. تشخیص اموال مورد مستثنیات دین، با رعایت عرف و نیز اوضاع و احوال شخص معسر با قاضی پرونده است. در صورت نیاز قاضی می‌تواند از نظر کارشناسان رسمی دادگستری نیز بهره‌مند گردد.
2. شخص معسر می‌تواند به طور خودخواسته، مالی از اموال خود را از مستثنیات خارج نموده و به عنوان وسیله‌ای برای ادای دین خود معرفی نماید. در واقع، به معسر اختیار خروج مال از مستثنیات داده شده است.
3. مستثنیات دین تا زمان فوت محکومٌ‌علیه پابرجاست و به محض فوت وی از حالت مستثنیات خارج خواهد شد.

نکات تکمیلی مهم

1. فرقی در خصوص منشأ دین وجود ندارد و احکام مستثنیات دین در تمام موارد قابل اجرا است. یعنی منشأ دین می‌تواند هر یک از عقود معین و نامعین، چک، سفته و یا هر چیز دیگری باشد.
2. چنانچه مالی که جزء مستثنیات دین است به اشتباه توقیف گردد، معسر می‌تواند برای رفع توقیف در مرجع توقیف کننده، اعتراض خود را ثبت نماید.
3. در خصوص مهریه زن، اگرچه زن به مجرد عقد نکاح مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که خواست آن را مطالبه نماید. لیکن احکام مستثنیات دین در خصوص مهریه نیز اعمال می‌شود و زن نمی‌تواند اموال مورد مستثنیات دین را مطالبه نماید.

✔ بیشتر بخوانید :شرح قانون جدید چک 1400 توسط وکیل دادگستری

پاسخ به سوالات مربوط به مستثنیات دین توسط وکیل پایه یک

1. آیا پس از محکومیت و توقیف اموال، محکوم‌ٌ‌علیه معسر می‌تواند مدعی مستثنیات دین در خصوص مال توقیف شده گردد؟

بله. محکومٌ‌علیه معسر می‌تواند مراتب اعتراض خود را به مرجع توقیف‌کننده اعلام نماید و از این طریق مال مورد نظر خود را رفع توقیف نماید.

2. آیا لپ‌تاپ و یا کامپیوتر شخصی فردی که اهل علم و تحقیق نیست، قابل توقیف است؟

بله می‌تواند باشد. لپ‌تاپ و کامپیوتر شخصی از ابزار تحقیق و علم محسوب می‌شوند که بر اساس ماده 24 قانون اجرای محکومیت‌های مالی، صرفاً برای اهل علم و تحقیق قابل توقیف نیست. البته در نهایت در تعیین مصادیق مستثنیات نظر قاضی رسیدگی کننده ملاک است.

3. وضعیت توقیف تلفن همراه محکوم‌ٌ‌علیه معسر به چه شکل است؟

ملاک عمل در خصوص تشخیص مستثنیات، عرفی بوده و چنانچه تلفن همراه فرد معسر، ارزش عرفی بسیار بالایی داشته باشد قابل توقیف خواهد بود. چرا که با تلفن همراه معمولی نیز می‌تواند حوائج شخصی خود را رفع نماید.

4. آیا حقوق فرد معسر قابل توقیف است؟

بله. اگر محکومٌ‌علیه معسر دارای همسر و اولاد باشد، یک چهارم و اگر فاقد همسر و اولاد باشد، یک سوم قابل توقیف است.

5. شرایط مهریه در خصوص مستثنیات چگونه است؟

در خصوص مستثنیات تفاوتی نمی‌کند که منشأ دین چه باشد و در هر حال قابل اجرا است.

 

سؤالات و نظرات خود را درباره مطلب «مستثنیات دین» ذر قسمت دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

 

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔ وکیل مهریه برای جلوگیری فرار از پرداخت مهریه

✔ بررسی اعسار و معسر توسط وکیل پایه یک دادگستری

ارتباط با موسسه حقوقی آسایش گستران

☑️  مشاوره حقوقی با کارشناسان حقوقی موسسه

021-88401560 | 021-88403166

☑️  تلفن همراه وکیل پایه یک دادگستری در تهران

0912-4970000 | 0912-4920000

☑️ آدرس صفحه اینستاگرام وکیل پایه یک دادگستری

vakilsite@

☑️ تلگرام

vakil | @vekalat@

☑️ آدرس موسسه حقوقی آسایش گستران

تهران | خیابان شهید مطهری| نرسیده خیابان شریعتی | روبروی بوستان شهیدآوینی | پلاک 11

برای مشاهده آدرس در گوگل مپ روی متن رو به رو کلیک نمائید »»موسسه حقوقی آسایش گستران

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی 

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

5/5 (1)