وکیل حقوقی و توضیح دعوی جلب ثالث
در دادگاهها و سایر مراجع قضایی، دعوا اصولا بین طرفین مطرح میشود. به این صورت که یک شخص علیه دیگری طرح دعوا مینماید. هر یک از آنها با ارائه دلایل و مدارک سعی در اثبات خود دارند. در برخی از دعاوی اما صرفا دو طرف دعوا دخیل نیستند. در حقیقت در برخی دعاوی ممکن است، اشخاص دیگری به صورت مستقیم در دعوا دخیل باشند و این دخالت در نتیجه دعوا تاثیر گذار است. در دعاوی حقوقیی، امکان جلب شخص ثالث که به دعوا مرتبط است وجود دارد. در این مطلب قصد داریم مبحث را با اشاره به نکات وکیل حقوقی و توضیح دعوی جلب ثالث این موضوع را بیان کنیم.
شخص ثالث کیست؟
طبق قانون دعوا بین دو طرف شکل میگیرد. این دو طرف میتوانند شخص حقیقی یا حقوقی باشند. پس از طرح دعوا توسط یک طرف، طرف دیگر باید نسبت به دعوا پاسخگو باشد و از خود دفاع نماید. این دفاع از طرق مختفی امکانپذیر است. از جمله ارائه اسناد و مدارک، شاهد و …، به علاوه در هر یک از دعاوی حقوقی و کیفری ممکن است یک طرف دیگر وارد دعوا شود و به نوعی طرف دعوا قرار گیرد.
شخص سوم که طرف دعوا قرار میگیرد، اصطلاحا شخص ثالث نامیده میشود. حضور این شخص در دعوا میتواند به نفع یکی از طرفین دعوا و به ضرر طرف دیگر باشد.
شخص ثالث در دعاوی
حضور ثالث در هر یک از دعاوی حقوقی و کیفری امکانپذیر است و نسبت به نوع دعوا آثار آن متفاوت است. در دعوای حقوقی، ورود ثالث و جلب ثالث امکان پذیر است. در هر یک از این دعاوی آثار و شرایط ثالث متفاوت است.
دعوای ورود ثالث
در این نوع از طرح دعوا، شخصی خارج از طرفین دعوا که منافع مشترک با آنها دارد، وارد دعوا میشود. قانون آیین دادرسی در ماده ۱۳۰ این مورد را بیان کرده است:
«هرگاه شخص ثالثی در موضوع دادرسی اصحاب دعوای اصلی برای خود مستقلا حقی قائل باشد یا خود را در محق شدن یکی از طرفین ذینفع بداند، میتواند تا وقتی که ختم دادرسی اعلام نشده است، وارد دعوا شود؛ چه اینکه رسیدگی در مرحله بدوی باشد یا در مرحله تجدیدنظر. در این صورت نامبرده باید دادخواست خود را به دادگاهی که دعوی در آنجا مطرح است تقدیم و در آن منظور خود را به طور صریح اعلام کند.»
در این نوع از طرح دعوا باید گفت، شخص ثالث در دعوا به دو صورت دارای منفعت است:
اول در منافع دعوا به صورت مستقل برای خود حقی قائل است.
دوم، با یکی از طرفین دعوا دارای منافع مشترک است.
دعوای جلب ثالث
در قانون آیین دادرسی مدنی مبحث دیگری با عنوان جلب ثالث وجود دارد. در این قانون جلب ثالث یکی از روشهای دفاع به شمار میرود که عموما از سوی خوانده دعوا مطرح میشود. گرچه این مورد مانعی برای طرح دعوای جلب ثالث از سوی خواهان نیست. در ماده ۱۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی، جلب ثلث این گونه مطرح شده است:
«هریک از اصحاب دعوا که جلب شخص ثالثی را لازم بداند، می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز پس از جلسه با تقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید، چه دعوا در مرحله نخستین باشد یا تجدیدنظر.»
تفاوت شخص ثالث و شاهد در قانون
به توصیه وکیل پایه یک موردی که در رابطه با شخص ثالث باید در نظر داشته باشید این است که شخص ثالث در مواردی که منافع مشترک با یک طرف دعوا دارد، شاهد محسوب نمیشود و ماهیت و آثار آن کاملا متفاوت است. ضمن اینکه قائم مقام، نماینده، جانشین، ولی و… نیز در حکم خواهان یا خوانده هستند و ثالث محسوب نمیشوند.
به عبارت بهتر ثالث شخصی غیر از طرفین دعوا است که به صورت مستقیم، در دعوا حضور دارد و از منافع دعوا بهره میبرد یا متضرر میشود. در حالی که شاهد صرفا یکی از دلایل برای اثبات ادعا محسوب میشود.
شرایط طرح دعوای جلب ثالث
در هر دعوا و با هر شرایطی امکان طرح دعوای جلب ثالث وجود ندارد. در واقع باید طبق قانونی شرایطی وجود داشته باشد که شخصی بتواند، ثالث را به عنوان طرف دعوا، جلب نماید. این شرایط عبارت اند از:
جالب به عنوان طرف دعوا قرار بگیرد. این طرف دعوا قرار گرفتن باید مستقیم باشد.
طرح دعوای جلب ثالث در صورتی امکان پذیر است که با دعوای اصلی مطروحه دارای ارتباط کامل و منشا واحد باشد.
در هر مرحله از دادرسی امکان طرح دعوای جلب ثالث تا پایان جلسه اول و تقدیم دادخواست این دعوا تا ۳ روز پس از این جلسه است.
دعوای اصلی در جریان رسیدگی باشد. و خاتمه پیدا نکرده یا رد نشده باشد.
مهلت طرح دعوای جلب ثالث
همان طور که در شرایط طرح دعوای جلب ثالث مطرح شد، مهلت تقدیم دادخواست در بازه زمانی مشخص شده در قانون است. خواهان یا خوانده در صورتی که بخواهد دعوای جلب ثالث را مطرح نماید، باید در جلسه اول رسیدگی تا سه روز بعد، دادخواست خود را به دادگاهی که دعوای اصلی در آنجا مطرح است، بدهد.
این نکته را هم به خاطر داشته باشید که طرح دعوای جلب ثالث در هر یک از مراحل دادرسی اعم از بدوی، تجدیدنظر و واخواهی امکان پذیر است.