تغییر کاربری اراضی کشاورزی به صورت قانونی
ممنوعیت تغییر کاربری اراضی کشاورزی به منظور حفاظت از خاک و منابع طبیعی تجدیدپذیر از سال 1374 از سوی قانونگذار اعلام و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. لیکن در این خصوص باید بدانیم که معنای تغییر کاربری چیست و چه مصادیقی دارد؟ یعنی اراضی کشاورزی چه زمین‌هایی را شامل می‌شود؟ البته لازم به ذکر است که امکان تغییر کاربری مجاز هم وجود دارد. اما در چه صورت تغییر کاربری مجاز و در چه صورت مجرمانه است؟ مجازات تغییر کاربری مجرمانه چیست و دادگاه صالح برای رسیدگی به آن کدام است؟ با ما تا انتهای مطلب «تغییر کاربری اراضی کشاورزی به صورت قانونی» همراه باشید تا پاسخ سؤالات خود را دریافت نمایید.
دریافت مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری »»» 88403987- 021
مفهوم تغییر کاربری
تغییر کاربری به معنای هر نوع عملی است که مانع از بهره‌برداری و ادامه زراعت و کشاورزی در زمین‌های مزروعی و باغ‌ها می‌شود؛ اعم از این که کاربری کشاورزی زمین را از بین رفته و کاربری جدیدی جایگزین گردد و یا اینکه صرفاً کاربری کشاورزی را از بین برده و اقدامات جدید هنوز به مرحله عمل و بهره برداری نرسیده و جایگزین نشده باشد.
مصادیق تغییر کاربری
تغییر کاربری می‌تواند به شکل ساخت بنا، کاستن یا افزودن شن و ماسه و نیز سایر اعمالی که بر اساس تشخیص وزارت جهاد کشاورزی تغییر کاربری محسوب می‌شود، تحقق یابد. البته وزارت جهاد کشاورزی برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی، مصادیق دیگری را نیز معین نموده و اعمال زیر را به شرطی که مانع از استمرار بهره‌برداری و تداوم کشاورزی شود، به عنوان مصداق تغییر کاربری غیرمجاز معرفی نموده است.
انواع مصادیق
- کاهش یا افزایش شن و ماسه؛
- ساخت بنا یا تأسیسات؛
- هرگونه خاك‌برداری، خاك‌ریزی، پی‌ریزی و گودبرداری؛
- ساخت كوره‌های گچ و آجر‌پزی؛
- هرگونه دیواركشی؛
- انباشت پسماند، مصالح ساختمانی، شن، ماسه و هر گونه ضایعات فلزی؛
- تأسیس اقامتگاه‌های موقت، كانكس یا آلاچیق؛
- ساخت راه، جاده و عبور شبکه‌های برق؛
- تدفین پسماندهای صنعتی و انتشار فاضلاب صنعتی، شهری و ضایعات کارخانه‌ها؛
- لوله‌گذاری؛
- منتقل نمودن و تغییر حقابه زمین‌های زراعی و باغ‌ها به سایر زمین‌ها و فعالیت‌های غیركشاورزی؛
- سوزاندن، بریدن، قلع و قمع و خشك كردن باغ‌ها به هر طریق؛
- مخلوط‌‌ریزی و شن‌ریزی؛
- تأسیس راه‌‌آهن، فرودگاه، پارك و فضای سبز؛
- ساخت هر نوع پیست ورزشی و استخرهای ذخیره آب غیركشاورزی؛
- احداث هرگونه پاركینگ مسقف و غیرمسقف و محوطه‌‌سازی (سنگفرش و آسفالت)؛
- صنایع تبدیلی، تكمیلی، غذایی و دستی؛
- طرح‌های خدمات عمومی و تملك دارایی‌های سرمایه‌ای مصوب مجلس.
تبصره
مطابق مواد قانونی، تشخیص دیگر مصادیق تغییر كاربری غیرمجاز، با سازمان امور اراضی كشور است و سازمان جهاد كشاورزی استان نیز موظف است در صورت وجود هر گونه ابهام، نظر این سازمان را استعلام و مطابق آن عمل کند.
آیا انجام هر یک از موارد مزبور تغییر کاربری مجرمانه به حساب می‌آید؟
چنانچه این اقدامات مانع از استمرار تولید، بهره‌برداری و کشاورزی گردد، تغییر کاربری مجرمانه است و تشخیص این موضوع هم در صلاحیت قاضی دادگستری می‌باشد.
جهت مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری با شماره‌های روبه‌رو تماس حاصل فرمایید: 09124970000 – 02188403166
راه های ارتباطی جهت مشاوره
راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:
اینستاگرام: vakilsite@
تلگرام: vakil | @vekalat@
واتساپ: 09124920000
تغییر کاربری مجاز اراضی کشاورزی
همانطور که در ابتدای مطلب توضیح دادیم، در مواردی تغییر کاربری مجاز است که در ادامه مطلب «تغییر کاربری اراضی کشاورزی« به تشریح آنها خواهیم پرداخت.
مصادیق مجاز از نظر زمان وقوع
برای ورود به این بحث، نیاز به شرح این مقدمه است که تغییر کاربری اراضی همواره ممنوع نبوده و تا قبل از لازم الاجرا شدن قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها مصوب 1374، افراد قادر بودند بدون کسب مجوز از ارگان و یا نهاد خاصی به این مسئله مبادرت نمایند، بدون اینکه رفتارشان مشمول عنوان مجرمانه‌ای باشد. لیکن در دهه 70 و با افزایش دغدغه‌ها در باب تخریب خاک و لزوم حفظ اراضی کشاورزی و به جهت حفظ منابع طبیعی تجدیدپذیر، مجلس شورای اسلامی قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها (مصوب 31/3/1374) را تصویب نمود و در سال 1385 نیز در پی جبران نقایص آن برآمد. بنابراین:
احراز دقیق زمان تغییر کاربری اراضی زراعی، اهمیت بسیاری دارد
با توجه به این موضوع که این قانون و اصلاحیه آن، واجد ماهیت کیفری هستند و ضمانت اجرای آن نیز جزای نقدی، پرداخت عوارض یا قلع و قمع است و همچنین عطف بما سبق نمی‌شود، لذا احراز زمان دقیق وقوع جرم تغییر کاربری هم برای قضات صالح و هم برای وکلای متهمین، بسیار مهم است.
نحوه تشخیص زمان دقیق تغییر کاربری اراضی زراعی
قاضی رسیدگی کننده به موضوع می‌تواند از روش‌های گوناگون همچون صدور قرارهای ارجاع امر به کارشناس، شهادت شهود و یا تحقیق محلی اقدام به احراز این مسئله کند.
مصادیق مجاز از نظر مکان وقوع
به طور کلی، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها که بیرون از محدوده قانونی شهرها و شهرک‌ها هستند، ممنوع بوده که در صورت وقوع، عملی مجرمانه بوده و قابل مجازات است ولیکن چهار فرض زیر استثناء است:
تغییر کاربری زمین‌های زراعی در موارد ضروری؛
تغییر کاربری اراضی کشاورزی برای سکونت صاحب زمین تا 500 مترمربع؛
احداث تأسیساتی مثل گلخانه، دامداری، پرورش ماهی و غیره در روستاهایی که فاقد طرح هادی هستند؛
اراضی واقع در محدوده قانونی روستاهای دارای طرح هادی.
این مصادیق اگرچه تغییر کاربری نیستند لیکن صاحب آنها باید قبل از هر گونه اقدام به أخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره 1 ماده 1 نمایند.
✔ بیشتر بخوانید : تغییر کاربری اراضی کشاورزی در سال 1401
ساخت کدام تأسیسات در زمین‌های کشاورزی تغییر کاربری نیست؟
- احداثگلخانه،دامداری، مرغداری و پرورش ماهی در روستاهایی که فاقد طرح هادی هستند؛
- مبادرت به تولیدسایر محصولات کشاورزیدر روستاهای فاقد طرح هادی؛
- ساخت کارگاه‌های صنایع تکمیلی و غذاییدر زمین‌ها و باغ‌ها.
این موارد به این علت تغییر کاربری محسوب نمی‌شوند که بهینه‌کردن تولیدات بخش کشاورزی محسوب می‌شود.
حد مجاز ساخت بنا در زمین‌های کشاورزی
اگر چنین اقدامی به منظور سکونت شخصی صاحبان زمین تا مساحت 500 متر مربع صورت گیرد، تغییر کاربری به حساب نمی‌آید. اما این اقدام مستلزم أخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره 1 ماده 1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها است.
مجازات تغییر کاربری اراضی کشاورزی
تغییر کاربری غیرمجاز و بدون أخذ مجوزهای قانونی، پیامدهای زیر را در پی خواهد داشت:
1- قلع و قمع بنای احداثی
2- پرداخت جزای نقدی.
در خصوص پرداخت جزای نقدی، توجه به نکات زیر حائز اهمیت بسیار است:
الف) اگر برای بار اول باشد: میزان جزای نقدی از یک تا سه برابر بهای زمین کشاورزی با کاربری جدید مورد نظر او و به قیمت روز
ب) چنانچه مرتکب، سابقه محکومیت کیفری به دلیل مشابه را داشته باشد: به حداکثر جزای نقدی، یعنی سه برابر بهای زمین کشاورزی به کیفیت فوق‌الذکر و حبس از یک تا شش ماه محکوم می‌شود.
✔ بیشتر بخوانید : وکیل پایه یک زمین کشاورزی
مرجع رسیدگی به جرم تغییر کاربری
با توجه به این مسئله که تغییر کاربری اراضی کشاورزی، ماهیت مجرمانه دارد و در قانون مورد جرم‌انگاری واقع شده است، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری دو می‌باشد.
نظر به این که جرایم با مجازات درجه هفت و هشت مستقیماً در دادگاه طرح و پیگیری می‌شود، مرجع تحقیق و تعقیب آنها واحد است؛ یعنی اجرای تحقیقات مقدماتی و تعقیب مجرمین، هر دو در دادگاه صورت می‌پذیرد و دادسرا صلاحیتی از این حیث ندارد.
مرور زمان تغییر کاربری مجرمانه اراضی کشاورزی
تغییر کاربري مجرمانه از سری جرایم آنی می‌باشد؛ چرا که عنصر مادي آن بلافاصله با اعمال تغییر در کاربری زمین واقع می‌شود و استمرار در آن معنایی ندارد. بنابراین در صورت وجود شرایط مقرر قانونی می‌تواند مشمول مرور زمان گردد. فلذا:
با انقضاي مدت پنج سال از تاریخ قطعیت حکم صادره و عدم اجرای آن به هر دلیلی، اجراي مجازات مربوط به پرداخت جزاي نقدي مندرج در حکم دادگاه موقوف می‌گردد.
لیکن قلع و قمع بنا که بخشی از حکم کیفري مجرم یا مجرمین است؛ از آنجایی که ماهیت مجازات ندارد و مسئله‌ای کاملاً حقوقی است، مشمول مرور زمان نخواهد شد.
درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “تغییر کاربری اراضی کشاورزی” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…
🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط
✔ اعتراض به برگه تشخیص اراضی ملی
*****
آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی
همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.
*****