تعارض اراضی موات با اراضی ملی

تعارض اراضی موات با اراضی ملی

در نظام حقوق داخلی ایران به کرّات به انواع اراضی از جمله موات، ملی، طلق، موقوفه و غیره اشاره شده است که هر کدام احکام خاص خود را دارد. یکی از سؤالات پرتکرار مراجعین دفاتر حقوقی، مسئله تفاوت و تعارض اراضی موات با اراضی ملی است. این دو نوع از اراضی کاملاً از یکدیگر متفاوت بوده و احکام حقوقی متفاوتی بر آنها بار می‌گردد. از این رو و نظر به اهمیت تشخیص این دو نوع اراضی از یکدیگر از حیث آثار حقوقی، در مطلب «تعارض اراضی موات با اراضی ملی» سعی داریم ضمن تعریف اراضی موات، به بررسی موازین حل اختلافات ناشی از تعارض اراضی موات و اراضی ملی بپردازیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

دریافت مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری »»» 88403987- 021

مفهوم اراضی موات

در یک تعریف ساده، به آن دسته از اراضی که معطل افتاده و کشت و زرع در آنها صورت نمی‌گیرد، اراضی موات گفته می‌شود. همچنین مطابق تعریف قانون نحوه واگذاری و احیای اراضی موات در حکومت جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358 نیز اراضی موات، به زمین‌هایی گفته می‌شود که سابقه‌ی احیاء و بهره‌برداری ندارد و به صورت طبیعی باقی مانده است.

مرجع تشخیص نوع اراضی

مرجع تشخیص اراضی موات و بایر، اگر:

الف- داخل در محدوده شهرها باشد: با کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مصوب 1366 است.

ب- خارج از محدوده شهری باشد: بر اساس تبصره یک ماده واحده قانون مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال سند آن مصوب 1365، به هیأت هفت نفره واگذاری زمین اعطا شده است.

✔ بیشتر بخوانید : وکیل ملکی در اراضی ملی و مستثنیات زمین

تداخل تشخیص اراضی ملی و موات

در خصوص تشخیص اراضی ملی از اراضی موات، نکات قانونی متعددی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

الف- ماده واحده مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال اسناد آن مصوب 30/9/1365 مجلس

بر اساس این ماده واحده، اسناد و مدارک مربوط به اراضی موات واقع در خارج از محدوده استحفاظی شهرها چه رسمی و چه غیر رسمی:

1- غیردولتی باشد: باطل است و برای یکی از اهداف زیر در اختیار دولت قرار می‌گیرد تا بنا به مورد مطابق آنچه که در سایر قوانین و مقررات آمده است، اقدام نماید:

– تولید محصولات کشاورزی و صنعتی

– اشتغال‌زایی یا سایر مصارف عام المنفعه

– برطرف ساختن نیاز دستگاه های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و شهرداری‌ها

– ایجاد مسکن و واگذاری زمین برای کسانی که مسکن ندارند.

2- دولتی باشد: کماکان در تصرف و مالکیت دولت باقی می‌ماند تا برای مصرف در امور فوق‌الذکر مورد استفاده قرار گیرد.

ب- اختلاف سازمان امور اراضی و سازمان جنگل‌ها و مراتع

بعد از تصویب ماده واحده فوق‌الذکر، میان سازمان امور اراضی و سازمان جنگلها و مراتع اختلافی شکل گرفت. بدین صورت که:

– ادعای سازمان امور اراضی

سازمان امور اراضی که مرجع تشخیص اراضی موات است، ادعایی را طرح نمود که زمین‌های مرتع نیز زیرمجموعه اراضی موات هستند. از این روی، این سازمان می‌تواند با توسل به هیئت‌های هفت نفره واگذاری زمین، آن دسته از زمین‌هایی که هنوز سند مالکیتی به نام دولت برای آنها تنظیم نشده است را موات اعلام کند.یعنی از این طریق بتواند این اراضی را به نام خود تملک کند.

– ادعای سازمان جنگل‌ها و مراتع

در مقابل ادعای سازمان امور اراضی، سازمان جنگلها و مراتع اعلام کرد که حدود صلاحیت عملی سازمان امور اراضی با اجرای مقررات قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور، ارتباطی ندارد. در واقع، سازمان جنگل‌ها و مراتع استدلال می‌نماید که ماده واحده مذکور در ارتباط با زمین‌هایی است که در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی غیردولتی است. به همین دلیل نیز زمین‌هایی که برگ تشخیص آنها توسط جنگلدار به عنوان مرتع ملی اعلام شده است، خارج از شمول این ماده واحده می‌باشد. پس سازمان امور اراضی این اجازه را ندارد که در خصوص موات بودن یا نبودن آنها اعلام نظر کند.

– حل تعارض دو سازمان

در ادامه و با شدت گرفتن اختلافات میان دو سازمان، سازمان امور اراضی دو گروه از زمین‌ها را موات اعلام نمود: 1- زمین‌هایی که برگ تشخیص ملی بودن آنها تنظیم شده بود؛ و

2- زمین‌هایی که در خصوص آنها، رأی کمیسیون ماده واحده قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی مصوب 1367 یا رأی کمیسیون ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع راجع به آن صادر شده بود.

در مقابل این اقدام سازمان امور اراضی، سازمان جنگل‌ها و مراتع دعوی ابطال آگهی موات یا رأی موات را علیه سازمان امور اراضی طرح نمود. در ادامه، سازمان امور اراضی خواستار ابطال تشخیص مأمورین جنگلبانی شد.

نهایتاً وزیر جهاد کشاورزی برای رفع این اختلاف، دستورالعمل مربوط به امور شناسایی، تشخیص، ممیزی و تملک اراضی دولتی را مشتمل بر هشت ماده و پنج تبصره تنظیم و ابلاغ نمود. در حال حاضر، برای رفع تعارضات بر اساس این دستورالعمل اقدام می‌شود.

جهت مشاوره با  وکیل پایه یک دادگستری با شماره‌های روبه‌رو تماس حاصل فرمایید: 09124970000 – 02188403166

راه های ارتباطی جهت مشاوره

راه های ارتباطی جهت مشاوره با بهترین وکیل ها به شرح زیر می باشد:

اینستاگرام: vakilsite@

تلگرام: vakil | @vekalat@

واتساپ: 09124920000

تعارض تشخیص نوع اراضی با حقوق اشخاص ثالث

گاهی اعلام ملی بودن و یا موات بودن اراضی با حقوق اشخاص ثالث تعارض پیدا می‌کند. دو مشکل عمده‌ای که عموماً در این راستا برای اشخاص ثالث رخ می‌دهد، بدین شرح است که:

الف- ادعای مالکیت اشخاص خصوصی بر زمین موات یا ملی

مشکل دیگری که تصویب ماده واحده قانون مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال اسناد آن مصوب 30/9/65 ایجاد کرد، این بود سبب بروز اختلاف در حقوق اشخاص ثالث گردید. بدین صورت که به طور معمول:

– اراضی که از سوی مأمورین منابع طبیعی به عنوان اراضی ملی اعلام می‌شوند؛ و یا

– اراضی که به عنوان اراضی موات شناخته می‌شود،

تحت تصرف اشخاص است که عموماً مدعی مالکیت بر ملک و زراعی بودن آن اراضی هستند.

ب- تعیین مرجع صالح برای دادخواهی

مشکل دیگر این است که گاهی پیش می‌آید که درباره یک ملک، هم رأی به موات بودن و هم ملی بودن آن صادر می‌گردد. در این حالت، افراد دچار سردرگمی می‌شوند؛ چراکه نمی‌دانند به جهت احقاق حقوق خود به کدام مرجع مراجعه و دادخواهی نمایند.

مطابق بند 4 ماده 7 و ماده 12 دستورالعمل نحوه رفع مشکلات ناشی از اجرای مقررات موازی ملی و موات به شماره 59647/5/87 مورخ 13/9/87 سازمان جنگلها و مراتع:

اگر رأی نهایی مبنی بر ابطال رأی موات صادر گردد، به معنای ابطال مقررات ملی شدن نیست. برگ تشخیص منابع ملی به استناد رأی وحدت رویه شماره 681 در حکم سند مالکیت بوده که می‌توان با استناد به آن برای اخذ سند مالکیت اقدام نمود. در این صورت، اداره ثبت می‌تواند بدون توجه به اجرای مقررات ملی شدن نسبت به صدور سند به نام اشخاص اقدام کند.

✔ بیشتر بخوانید : اراضی ملی در قانون ایران

نحوه طرح دعوی درباره تعارض اراضی ملی و موات

اشخاص می‌توانند در خصوص تشخیص موات و یا ملی بودن یک ملک در مرجع صالح طرح اعتراض کنند. توجه به این نکته ضروری است که درخواست ابطال و بی اعتبار نمودن یکی از این دو تشخیص، مشکل را حل نمی‌کند. یعنی باید نسبت به ابطال هر دو  تشخیص در مراجع صلاحیتدار ویژه آن اقدام نمود. لازم به ذکر است که در این فرآیند ابتدا باید به تشخیصی اعتراض نمود که به لحاظ تاریخی، مقدم است.

پرسش و پاسخ‌های پرتکرار

1- اراضی موات به چه نوع اراضی گفته می‌شود؟

به آن دسته از اراضی که معطل افتاده و کشت و زرع در آنها صورت نگیرد، اراضی موات گفته می‌شود.

2- چگونه می‌توان درباره تعارض اراضی ملی و موات طرح دعوی نمود؟

چنانچه برگ تشخیص به صورت موازی هم برای ملی بودن و هم برای موات بودن صادر شده باشد. فرد می‌بایست درخواست ابطال و بی اعتبار نمودن هر دو تشخیص را از مرجع صالح آن بنماید. همچنین در این فرآیند ابتدا باید به برگ تشخیصی اعتراض نمود که به لحاظ تاریخی، مقدم است.

درصورتی که سوالی پیرامون مطلب “تعارض اراضی موات با اراضی ملی” باقی مانده است می توانید در قسمت دیدگاه همین مطلب مطرح نمایید…

🔖 مطالب پیشنهادی مرتبط

✔  تغییر کاربری اراضی کشاورزی در سال 1401

✔ وکیل ملکی برای خلع ید و تخلیه ید

*****

آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی

همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.

*****

هیچ رای ثبت نشده