وکیل دادگستری تهران در تعریف اختیارات ولی قهری
در مقاله ی وکیل دادگستری تهران در تعریف اختیارات ولی قهری به موضوعاتی از جمله معنای ولی قهری ، توصیف اختیارات ولی قهری ، بیان حدود اختیارات ولی قهری ، اسقاط حق ولایت پدر و جد پدری و چند مورد مشابه خواهیم پرداخت . در میان ما افرادی هستند که توانایی انجام امور مالی یا غیر مالی خود را ندارند . برخی از این افراد هنوز به سن بلوغ نرسیده اند و برخی دیگر ، افرادی هستند که به صورت ارثی یا توسط یک اتفاق ، توانایی های معمولی خود را از دست داده اند که در قانون به این افراد محجور گفته می شود . افراد محجور به سه دسته بندی افراد سفیه ، افراد مجنون و افراد صغیر تقسم بندی می شوند .
اداره امور محجوران توسط چه کسی انجام می شود ؟
پیش از این ، توضیح دادیم که به افرادی که توانایی انجام امور مالی و غیر مالی خود را ندارند ، در قانون مدنی محجور گفته می شود . همانطور که قانون نامی برای این افراد تعیین کرده است ، ماده هایی را نیز برای انجام امور آن ها ذکر کرده است . قانون می گوید که انجام امور محجوران می بایستی به دست افرادی انجام شود که از صلاحیت برخودار باشند که این صلاحیت را دادگاه و مرجع قضایی مشخص می نماید .
وکیل دادگستری تهران می گوید : شخصی از نظر دادگاه دارای صلاحیت است که یا صالح باشد ، یا ولی قهری شخص محجور باشد ، یا ولی قانونی وی باشد . ولی قهری به پدر یا جد پدری شخص اطلاق می گردد که به طور معمول انجام کار های فرد محجور با او است که اتفاقا قانون بسیار با آن موافق بوده و بر روی آن تاکید دارد .
ولی قهری کیست ؟
به گفته ی وکیل پایه یک خانواده ولی قهری به پدر و جد پدری شخص گفته می شود که به شکلی مشترک و به موازات یکدیگر حق تعلیم و تربیت فرزند و همچنین حق اداره اموال وی را دارند .
اختیارات ولی قهری چیست ؟
ولی قهری از تمام و کمال اختیارات برخوردار است . یعنی می تواند هر کاری را که به نفع مولی علیه یا همان شخص محجور است را انجام دهد ، مگر آن که به وسیله ی قانون منع شده باشد .
محدوده اختیارت ولی قهری
- طبق مواد 81 و 83 قانون امور حسبی ولی قهری اجازه ندارد اموال منقول و غیر منقول محجور ( یعنی فرزند یا نوه ی خویش ) را بفروشد .
- با استناد به ماده ی 1241 قانون مدنی می توان گفت که ولی قهری اجازه ی به رهن گذاشتن اموال مولی علیه را نداشته و همچنین نمی تواند معامله ای با اموال وی انجام دهد که موجب بدهکاری و دین او به شخص محجور شود .
- ” ولی قهری نمی تاند برای فرزند و یا نوه خودقرض بگیرد و یا در خرید و فروش با او طرف معامله قرار گیرد . “
- ” ولی قهری نمی تواند اسناد و اشیاء قیمتی مولی علیه را نزد دیگری بهودیعه بگذارد و یا پول او را به بانک بسپارد . “
کدام موارد موجب عزل ولی قهری می گردد ؟
به بیان وکیل خانواده ، ” هرگاه ولی قهری طفل ، رعایت غبطه صغیر را ننماید و مرتکب اعمالی شود که موجب ضرر مولی علیه گردد ، به تقاضای یکی از اقارب وی یا به در خواست رئیس حوزه قضایی پس از اثبات ، دادگاه ولی مذکور را عزل می کند و برای اداره امور مالی قیم تعیین می شود . ”
همچنین در شرایطی که خیانت به امانت ولی قهری نسبت به اموال فرد محجور ثابت گردد ، مرجع قضایی او را عزل کرده و یک قیم برای فرزند مشخص می نماید .
اسقاط حق ولایت پدر و جد پدری چگونه رخ می دهد ؟
در صورتی که خود ولی قهری به هر دلیلی محجور گردد یا کافر به دین شود ، مقام قضایی برای مولی علیه قیم جدیدی تعیین کرده و ولایت قانونی از او ساقط می شود .
آیا ولی قهری فرزند می تواند مادر او باشد ؟
با استناد به قانون ، مادر تحت هیچ شرایطی نمی تواند ولی قهری فرزند خود باشد. البته این امکان وجود دارد که توسط ولی قهری ، به عنوان وصی منصوب گردد که در این حالت ولی خاص فرزند به حساب می آید .
آیا مادر را می توان به عنوان قیم فرزند در نظر گرفت ؟
قیم را از بین ابوین یعنی از میان مادر یا پدر انتخاب می کنند . البته این قیمومیت توسط مقام قضایی تعیین می شود . به این دلیل که مادر از حضانت فرزند برخودار است. مراقبت از فرزند به قیم سپرده نخواهد شد .
تفاوت حضانت با ولایت فرزند در چیست ؟
حضانت صرفا برای حق نگه داری از طفل است. و حقی مبنی بر تصرف در اموال و امور حقوقی او وجود ندارد . همچنین حضانت هم حق والدین و هم وظیفه و تکلیف آن ها است. که نمی توانند از زیر بار آن شانه خالی کنند . اما در ولایت بر کودک ، امکان دخل و تصرف به مال و اموال شخص و انجام امور حقوقی او وجود دارد .
ولی خاص چه کسی است
شاید ولی خاص به گوش شما نیز خورده باشد و ندانید دقیقا به چه معنا است؟ و یا چه تفاوتی با ولی قهری یا قیم دارد؟ در خصوص پاسخ به این دسته از سوال ها باید توضیح دهیم که ولایت خاص یکی از انواع ولایت میباشد که براساس قانون مدنی برای برخی از افراد حاکم میشوند و اشخاص ویژه ای را در بر میگیرد. این دسته از افراد را میشود شامل صغار، مجانین و سفها دانست.
در ماده 1194 قانون مدنی پاسخ به این پرسش وجود دارد که ولی خاص براستی چه کسی است؟
ماده 1194 قانون مدنی اینطور مقرر میدارد که ” پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان، ولی خاص طفل نامیده می شوند. ”
با نظر به این ماده میتوان اینطور بیان داشت که پدر محجور ، پدربزرگ محجور و شخثصی که به عنوان وصی برای بعد از فوت توسط هریک از پدر یا پدربزرگ تعیین میشوند ولی خاص نامیده میشوند. لازم به ذکر است که در این میان به پدرو جد پدری ولی قهری نیز گفته میشود که همانطور که بیان شد این افراد به اداره امور محجوران می پردازند .
تفاوت ولی خاص و ولی قهری در چیست
حال که به تعریفی از ولی خاص و ولی قهری رسیده ایم وقت آن است که تفاوت های میان این دوگروه از ولی های محجورین را بیان کنیم.
در خصوص تفاوت های میان ولی قهری و ولی خاص میتوان اینگونه بیان داشت که :
ولی قهری صرفا پدر و جد پدری را در بر میگیرد اما در تعریف ولی خاص علاوه بر پدرو جد پدری این تعریف بر وصی نیز حمل میشود.
ولی قهری بدون اجازه شخص یا دادگاهی این سمت را برعهده گرفته است اما در مورد وصی در ولی خاص ما شاهد این هستیم که انتصاب وی به عنوان ولی توسط پدر و جد پدری اتفاق می افتد.
افراد تحت ولایت قهری
حال باید بدانیم که دقیقا چه افرادی تحت ولایت قهری قرار میگیرند تا در ضمن اعلام آنها به توضیح مختصری از آن دسته افراد نیز برسیم.
اشخاص صغیر
اولین دسته از افرادی که تحت ولایت قهری قرار دارند اشخاص صغیر هستند. در ماده 1180 قانون مدنی، قانون گذار به تعریفی افراد تحت سرپرستی ولی قهری رسیده است که یکی از آنها صغار هستند.
بنا بر قانون مدنی ، صغیر به شخصی گفته میشود که هنوز به بلوغ شرعی و قانونی نرسیده است. به عبارتی وی هنوز بالغ نشده است. با اصلاح قانون مدنی در سال 1361، دختر تا رسیدن به سن نه سال تمام قمری و پسر تا رسیدن به سن پانزده سال تمام قمری صغیر محسوب می شود و تحت ولایت قهری پدر و جد پدری قرار دارد .
اشخاص سفیه
دومین گروه از افرادی که قانون گذار در ماده 1180 آنها را تحت ولایت ولی قهری دانسته است، اشخاص سفیه یا غیر رشید هستند. اشخاص سفیه یا غیر رشید در این ماده به افرادی اطلاق میشود گه عدم رشد آنها متصل به زمان صغر یا کودکی آنها است. به عبارت دیگر دختران قبل از رسیدن به 9 سالگی و پسران قبل از تمام شدن 15 سال قمری در حالت سفه باشند و این حالت تا بعد از 9 و 15 سالگی آنان ادامه داشته باشد.
میتوان اینگونه بیان داشت که به طور کلی در قانون مدنی به کسی سفیه گفته میشود که در اداره امور اموال خود به نحو عقلانی با مشکل رو به رو است .
اشخاص مجنون
سومین دسته از افرادی که در قانون بیان شده است تا تحت حکومت ولی قهری قرار بگیرند افراد مجنون هستند.براساس ماده 1180 قانون مدنی مجنون در صورتی که جنون وی متصل به زمان صغر یا کودکی وی باشد ، تحت ولایت قهری پدر وجد پدری اش قرار دارد. بعبارت دیگر قبل از رسیدن به سن 9 سالگی ( در دختران ) و 15 سالگی ( در پسران ) دیوانه شده است و این حالت پس از 9 یا 15 سالگی نیز ادامه دارد .
نکته قابل توجه در این باره این است که اگر عدم رشد عقلی یا سفه آنان یا جنون افراد متصل به زمان صغر نباشد و به عبارت دیگر این حالات بعد از رسیدن افراد به بلوغ بر آنان ظاهر شده باشد محجور تحت ولایت ولی قهری خود قرار نمیگیرد . چراکه با رسیدن به بلوغ ولایت قهری آنان خاتمه پیداکرده است. در این صورت ، یعنی در زمانی که جنون یا سفه افراد بعد از بلوغ ظاهر شود و متصل به صغر آنان نباشد ، دادگاه برای افراد قیم مشخص میکند که ممکن است پدر یا جدپدری و یا مادر و اشخاص دیکر باشد.
موارد از بین رفتن ولایت پدر یا جد پدری
همانطور که در مطالب پیشین بیان داشتیم دانستیم که ولایت قهری پدرو جد پدری به چه صورتی است و کدام دسته از افراد را در بر میگیرد.
حال میخواهیم بدانیم که این ولایت در چه صورتی ممکن است از این دسته افراد ساقط شود .
براساس قانون اگر پدر و جد پدری یا هرکدام از آنها به علتی محجور یا ممنوع از تصرف شوند حق ولایت از آنان ساقط میشود و پس از رفع حجر یا رفع اشکال یا مانع پیش آمده به طور مجدد حق ولایت برآنان بازمیگردد.
از سوی دیگر نداشتن لیاقت در نگهداری از صغیر یا محجور و یا بیماری و ضعف و ولی و یا عدم صلاحیت در اداره امور مالی وی نیز میتواند سبب سقوط ولایت وی شود.
اسقاط حق ولایت ولی قهری در دادگاه و پس از بررسی های لازمه انجام میشود و رفع سقوط نیز با همان دادگاه میباشد . در صورتی که سقوط ولایت ولی قهری بر دادگاه محرز شود ، دادگاه ضم امین بر محجور و یا صغیر میکند که مشترکا با ولی قهری به اداره امور صغیر بپردازند
موارد ضم امین چه مواردی است؟
همانطور که دانستیم در صورت سقوط حق ولایت ولی قهری به موجب حکم دادگاه ، همان دادگاه برای صغیر یا محجور مورد بحث ضم امین می نماید. درواقعا امین ضمیمه شده فردی است که به طور کامل جایگزین ولی محجور نمیشود اما به کمک ولی قهری وی امور مالی محجور را اداره می نماید.
مواردی که ضم امین صورت میگیرد عبارت است از:
عدم لیاقت ولی قهری، حیف و میل اموال محجور و عدم توانایی مدیریت در امور مالی، کبر سن یا بیماری ولی، عدم امانت ولی و غیبت یا در حبس بودن ولی است.
ولی و قیم چه تفاوتی باهم دارند؟
در بالا به تفاوت ولی قهریو ولی خاص پرداختیم ، حال میخواهیم بدانیم که ولی قهری یا قیم چه تفاوتی دارند.
همانطور که عنوان شد ولی قهری تنها شامل پدر و جد پدری میشود که اختیارات آنها در قانون بسیار گسترده است و شامل امور مالی و غیر مالی محجورین میشود.
بعبارت دیگر ولی قهری میتواند به تنهایی هرنوع قراردادی برای محجور منعقد نماید با این شرط که متضمن بدهکاری محجور نشود مثلا مال اورا بفروشد یا اجاره دهد یا مالی را برای وی خریداری نماید و باید بدانیم که طرف مقابل حق اعتراضی براین موارد ندارد.
قیم نیز مانند ولی قهری است اما دو تفاوت اساسی .
اولا درست است که قیم نیز مسئول اداره امور محجور است اما اختیارات وی محدودتر از ولی قهری است. برای مثال برخی از معاملاتی که برای محجور انجام میدهد باید به تایید دادستانی برسد. مانند فروش و رهن اموالی که قابل نقل و انتقال نیستند مانند زمین و ساختمان و غیره . همچنین انجام معامله ای که در آن محجور به شخص قیم بدهکار میشود نیز باطل است . از سوی دیگر گرفتن وام بدون ضرورت و احتیاج نیزا ز زمره مواردی است که از اختیار قیم خارج است.
دوما برخلاف قیم قهری که بدون واسطه به ولایت بر محجور رسیده بود ، قیم به این صورت است که در صورتی به قیمومیت محجور میرسد که برای طفل پدر و جد پدری وجود نداشته باشد و این افراد وصی نیز مشخص نکرده باشند. بنابراین از سوی دادگاه خانواده قیم برای شخص محجور اعلام میشود.
آیا ولایت قهری پس از سقوط قابل بازگشت است؟
باید بدانیم که اگر ولایت قهری ولی به عللی در دادگه ساقط شده و به محجور ضم امین شده باشد ، پس از رفع مانع و علت سقوط ولایت و در صورتی که مصلحت محجور اقتضا کند این ولایت مجددا میتواند بنا بر حکم دادگاه بر محجور حاکم شود . یعنی دوباره ولایت قهری به ولی قهری سابق بازگردد. پرا که بنا به حکم عقل و مصلحت بهتر است سرپرستی محجور باکسی باشد که رابطه عاطفی نزدیکتر و عمیق تری با وی دارد.
تعیین امین موقت به چه صورت میباشد؟
امین موقت هنگامی تعیین میگردد که مانعی موقتی بر ولایت ولی قهری بر محجور ظاهر شده باشد. این مانع میتواند بیماری و یا ضعف ولی قهری ، حبس یا غیبت ولی قهری و مواردی از این دست باشد که سبب عدم توانایی در اداره امور محچور گردد.
در صورتی که موارد بالا بر ولی قهری وارد شود بنا به حکم دادگاه امین موقت جایگزین ولی قهری میشود تا بتواند در امور مالی محجور دست بر اداره داشته باشد .
نکته حائز اهمیت این است که امین موقت جایگزین ولی قهری میشود پس میتواند به تنهایی در امور مالی محجور دست داشته باشد اما ضم امین اینگونه نمیباشد و فردی که ضم امین میشود مشترکا با ولی قهری در اداره امور مالی محجور نقش دارد.
ارتباط با ما
ارتباط با وکیل های موسسه حقوقی
☑️ مشاوره حقوقی با کارشناسان حقوقی موسسه
021-88401560 | 021-88403166
☑️ تلفن همراه وکیل پایه یک دادگستری در تهران
0912-4970000 | 0912-4920000
☑️ آدرس صفحه اینستاگرام وکیل پایه یک دادگستری
☑️ تلگرام
vakil | @vekalat@
☑️ آدرس موسسه حقوقی آسایش گستران
تهران | خیابان شهید مطهری| نرسیده خیابان شریعتی | روبروی بوستان شهیدآوینی | پلاک 11
برای مشاهده آدرس در گوگل مپ روی متن رو به رو کلیک نمائید »»موسسه حقوقی آسایش گستران
*****
آسایش گستران معتبرین و بهترین موسسه حقوقی
همیشه حامی حقوق شما عزیزان است.
*****
اگر در مطلب ” وکیل دادگستری تهران در تعریف اختیارات ولی قهری ” هنوز سوالی برای شما باقی مانده است. از ما بپرسید…