مجازات توهین و فحاشی از نگاه وکیل دادگستری
با کمی مطالعه در رابطه با قوانین شرع در اسلام و مقایسه آن با قوانینی که قانون گذار در نظر گرفته است، به این نتیجه می رسید که بسیاری از قوانین و مقرارت کیفری با استناد از فقه نگارش شده است. در این نوشته با موضوع مجازات توهین و فحاشی از نگاه وکیل دادگستری ، قصد داریم به مجازات توهین از منظر قانون بپردازیم.
هر چه در رابطه با قوانین کیفری به مطالعه و پژوهش می پردازیم به این قضیه پی میبریم که از نگاه اسلام تا چه حدی ادب و شعور مهم می باشد. بر همین اساس بسیاری از قوانین کیفری به نوعی از طرف قانون گذار طراحی شده است تا افرادی که در جامعه به بی ادبی می پردازند به شدت مورد مجازات قرار گیرند.
متاسفانه امروزه در جامعه ما فحاشی و توهین به دیگران به نوعی عادت بدل شده است. این روزها افراد در مواجهه با کوچکترین مواردی که برایشان ناخوشایند است اقدام به توهین و فحاشی می کنند.
اما برای اینگونه افراد که به بی ادبی عادت کرده اند، قانون مجازات های سختی در نظر گرفته است و بسته به نوع و مکان توهین مجازات هایی همچون زندان و شلاق در نظر گرفته شده است.
توهین و فحاشی از نگاه اسلام به روایت وکیل کیفری
با توجه به سخنان وکیل کیفری ، اسلام ارزش بسیار بالایی برای انسان ها و حفظ حرمت آنان در نظر گرفته است. به گفته وکیل کیفری ، قانون گذاران در طراحی قوانین مربوط به اخلاق و تخلفات کیفری به میزان بسیار زیادی از فقه اسلامی و نگاه اسلام در رابطه با توهین به کرامت افراد، کمک گرفته اند. این امر به خودی خود نشان دهنده میزان اهمیت حرمت انسان ها در اسلام می باشد.
وکیل کیفری در ادامه سخنان خود می گوید، امروزه در جامعه فحاشی بسیار باب شده است و افراد جامعه بدون توجه به کلماتی که بر لب جاری می سازند اقدام به فحاشی می کنند. اما اسلام فحاشی، علی الخصوص فحاشی به ناموس افراد را در نگاه قتل عمد، زنا و لواط دانسته است و برای آن مجازات حدود در نظر گرفته است.
تعریف قذف از منظر وکیل پایه یک
به گفته وکیل پایه یک قذف به مجازات جرائمی گفته می شود که اسلام به طور کامل میزان آن را تعیین کرده است و قانون گذار نمی تواند برای آن تبصره و یا ماده ای بنویسد. به مجازات هایی که به این شرح می باشند، حدود گفته می شود.
همچنین در قانون جرائمی وجود دارد که قانون گذار به طور دقیق مجازات شان را تعیین کرده است و قذف یکی از این موارد به شما می رود. به گفته وکیل پایه یک ، قانون گذار در قانون، قذف را بدین شرح دانسته است: ” نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر هرچند آن شخص مرده باشد “.
برای فهم بهتر مجازات قذف اجازه دهید آن را بایک مثال شرح دهیم. طبق گفته وکیل پایه یک و با استناد به ماده 247 قانون مجازات اسلامی، اگر والدین به فرزند مشروع خود به طور واضح بگویند که تو فرزند ما نیستی و یا به فرزند دیگران که به صورت مشروع به دنیا آمده است، شخصی بگوید که تو فرزند پدرت نیستی، مرتکب قذف بر مادر شخص شده است.
در مواردی که شخصی به فردی بگوید که تو با فلان زن زنا کرده ای و یا بیان کند تو با فلان مرد لواط کرده ای، مرتکب قذف نسبت به مخاطب خود شده است و قانون گذار برای بیان کننده این سخن مجازات حد در نظر گرفته است.
بیان میزان مجازات قذف از دیدگاه وکیل پایه یک دادگستری
به گفته وکیل پایه یک دادگستری ، قانون گذار در ماده 250 قانون مجازات اسلامی به روشنی حد قذف را 80 ضربه شلاق در نظر گرفته است. همچنین به گفته وکیل پایه یک دادگستری مجازات قذف در مواردی شامل فرد توهین کننده خواهد شد که فرد در موقع توهین بالغ، مسلمان، عاقل، غیر متظاهر به زنا یا لواط و معین باشد.
در مواردی که شخص توهین کننده مجنون، نابالغ، غیر مسلمان یا غیر معین باشد، قانون در مجازات فرد تخفیف قائل می شود و مجازات وی را 31 تا 74 ضربه شلاق تعیین می نماید.
در مواردی که پدر و یا جد پدری به فرزند و یا نوه خویش به صراحت توهین کند مرتکب قذف شده است و مجازات وی همان مجازات قذف خواهد بود و در صورتی که شخص توهین کننده شرایط قذف را نداشته باشد تخفیف شامل حال وی خواهد شد.
مجازات توهین و هتک حرمت از دیدگاه وکیل دادگستری
به گفته وکیل دادگستری ، قانون گذار در مواد 697 تا 700 قانون مجازات اسلامی، مجازات بیان دیگر توهین ها و فحاشی ها را آورده است. در قانون مجازات اسلامی آمده است، هر شخصی با استفاده از اوراق چاپی، خطی، درج در روزنامه و جراید، بیان در میان جمع و یا به هر شکل دیگری اقدام به توهین به فردی کند و توهین خود را به طور واضح و صریح بیان نماید و نتواند گفته خود را نزد مقام قضایی به طور کامل به اثبات برساند، مرتکب جرم شده است و مقام قضایی می تواند برای وی از یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق تعیین نماید.
همچنین در مواردی که مخاطب شخص توهین کننده مقامات راس نظام باشند، افرادی مانند رؤسای سه قوه، کارکنان وزارتخانه ها ، معاونان رؤسای سه قوه، نمایندگان مجلس، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، اعضای شورای نگهبان، شرکت های دولتی، شهرداری، کارکنان شهرداری و یا شرکت های دولتی در حال انجام کار، مجازات شخص توهین کننده سخت تر و شدیدتر خواهد بود و قانون گذار برای شخص توهین کننده حبس، شلاق و جریمه نقدی در نظر گرفته است.
نحوه شکایت از فرد توهین کننده به بیان وکیل پایه یک دادگستری
اگر فردی اقدام به توهین به شما کرد و شما بخواهید از وی شکایت کنید تا مقام قضایی برای این اهانت وی مجازات در نظر بگیرد، کافی است به نزدیک ترین دادسرای محل وقوع حادثه بروید.
پس از مراجعه به دادسرا با در دست داشتن مدارک شخصی خود و همراه داشتن دو شاهد مرد، اقدام به پر کردن فرم شکایت نامه کنید.
پس از آن با اثبات جرم صورت گرفته به مقام قضایی، قاضی برای شخص توهین کننده مجازات در خور جرم تعیین خواهد کرد.
مجازات معین شده برای جرم توهین
توهین ساده براساس ماده 608 قانون مجازات اسلامی (ق.م.ا) 74 ضربه شلاق و جزای نقدی
توهین مشدد مصادیق ماده 513 تا 517 و 609 ق.م.ا شامل:
توهین به رهبری 6 ماه تا 2 سال حبس غیرقابل گذشت
توهین به مقامات دولتی حین انجام وظیفه 3 تا 6 ماه حبس
توهین به مقامات سیاسی خارجی 1 تا 3 ماه حبس مشروط بر اینکه توهین علنی باشد در آن کشور نیز جرم باشد و مقام خارجی شکایت نماید
توهین به مقدسات و انبیا 1 تا 5 سال حبس
قذف نیز 80 ضربه شلاق برای مرتکب جرم توهین در بر دارد.
چه الفاظی توهین هستند؟
پاسخ به این سوال ساده است. هرنوع لفظی که عرف آنرا اهانت آمیز بداند و در دسته توهین ها محسوب گردند میتواند شامل جرم توهین باشد و لزوما استفاده از الفاظ رکیک در این دسته قرار نمیگیرند.
همچنین توهین فقط به لفظ محدود نمیگردد و گاهی حرکت یا اشاره ای میتواند اهانت امیز باشد و فرد با عنوان توهین از شما شگایت نماید.
جرم توهین بصورت تلفنی هم تحقق پیدا میکند؟
استفاده از تلفن و توهین نمودن به فرد مسدله ای است که خیلی از افراد تصور میکنند قابلیت پیگیری ندارد و مکانی امن تر نسبت به پیام برای توهین نمودن است اما باید بدانید که امکان پیگری و حتی شکایت از توهینی که به صورت تلفنی انجام یافته نیز وجود دارد و جزای نقدی درجه 6 برای آن در نظر گرفته شده است.
جرم توهین به صورت پیامکی
نگه داشت پیام ها در گوشی و داشتن اسکرین شات از آنها میتواند در زمانی که فردی در پیام به شما توهین نموده است مراحل پیگیری و شکایت را بسیار به نتیجه نزدیک نماید. بجز مواردی که توهین انجام یافته مشدد باشد، مجازات توهین به صورت پیام جزای نقدی درجه 6 میباشد.
توهین در شبکه های اجتماعی
با گسترش استفاده از شبکه های اجتماعی زیاد دور از انتظار نیست که فضای توهین ها و فحاشی ها از حالت حضوری بیشتر به حالت مجازی سوق پیدا کند.
اما ایا توهین و فحاشی به افراد در اینترنت جرم است و میشود آنرا پیگیری نمود؟
برخی از افراد تصور میکنند که در فضای اینترنت با قرار دادن اطلاعات فیک بر روی اکانتشان قابل شناسایی نیستند و میتوانند رفتار های غیراخلاقی یا خلافی را انجام داده و پیگیری نشوند. اما حقیقت این است که نه تنها توهین در فضای مجازی جرم انگاری شده و قابل پیگرد میباشد بلکه شما نیز براحتی قابل شناسایی هستید.
برای این منظور داشتن اسکرین شات میتواند مانند اماره ای صحت کلام شما را نشان دهد . همچنین استفاده از شاهد و اقرار فرد، گزارشات مامورین نیروی انتظامی و اپراتور های تلفن همراه میتواند به اثبات این جرم کمک نماید.
چگونگی محاسبه مجازات فحاشی
مجازات فحاشی توسط قاضی با توجه به سبک یا سنگین بودن توهین و همچین بررسی شرایط و عوامل تعیین میشود. از دیگر عواملی که میتواند در تعیین میزان مجازات متهم تاثیرگذار باشد، سابقه متهم ، نوع فحش ، اوضاع و قراین میباشد.
جدای از موارد مربوط به توهین ، مجازات قذف اما در قانون معین میباشد و مجازات شدیدتری در پی خواهد داشت .
شرایط تحقق جرم توهین
برای آنکه جرم توهیم محقق شود لازم است که شرایطی مهیا باشد. اول از همه باید ارتکاب به این جرم انجام پذیرد ، تفاوتی نمیکند که بصورت گفتار رفتار یا نوشتار باشد . بعد از آن معین و شناس بودن مخاطب و زنده بودن وی میباشد . این توهین باید صریح و علنی باشد و عمدی شکل گرفته باشد. در این حین تفاوتی نمیکند که واقعا فرد مقابل از این توهین آزرده شده است یا خیر ، توهین آمیز بودن رفتار برای تحققق این جرم کفایت میکند.
مجازات جرم توهین و جرائم مشابه آن
درصورتی که توهین انجام یافته از جمله توهین های ساده باشد براساس ماده 608 قانون مجازات اسلامی به 74 ضربه شلاق و جزای نقدی محکوم میگردد . اما در صورتی که توهین مشدد باشد مجازات فرد بر مبنای موارد زیر تعیین میگردد:
درصورتی که فرد به رهبری توهین نموده باشد 6 ماه تا 2 سال حبس غیر قابل گذشت
در صورتی که به مقامات دولتی با توجه به سمت آنها توهین صورت گرفته باشد 3 ماه تا 6 ماه حبس
در صورتی که به مقامات سیاسی خارجی به صورتی علنی توهین شود و مقام سیاسی مربوطه نیز شکایت نماید به 1 ماه تا 3 ماه حبس
در صورتی که به مقدسات و انبیا و ائمه توهین شود به 1 تا 5 سال حبس
و در صورتی که سب النبی شود فرد به مجازات اعدام محکوم میگردد.
درعین حال نیز در صورتی که فرد مرتکب جرم قذف شود ( یعنی مضامین ناموسی و نسبت دادن زنا و لواط به دیگری ) به 80 ضربه شلاق
و در صورت افترا به جزای نقدی درجه 6 محکوم میگردد.
تفاوت توهین و افترا
خیلی مواقع به اشتباه توهین و افترا در یک معنی در کنار هم قرار میگیرند اما باید بدانید که میان این دو کلمه تفاوت زیادی در عالم حقوق وجود دارد.
افترا همانطور که در ماده 697 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی درباره اش صحبت شده عبارت از نسبت دادن جرمی به دیگری به گونه ای که نتوان آنرا به درستی اثبات نمود است . در این صورت اگر فردی که جرمی را به دیگری نسبت داده است نتواند ادعای خود را ثابت نماید ، به علت وارد کردن افترا به دیگری میتواند مورد تعقیب قرار بگیرد.
عناصر جرم افترا عنصر قانونی یعنی جرم انگاری در زمان ارتکاب افترا در قانون ، علم و قصد نسبت دهنده نسبت به عمل در حال انجام و همچنین به نادرستی ادعای خود یا مشکوک بودن به ادعای خود نیز آگاهی داشتن است.
درصورتی که در محاکم افترا به فردی زده شود و ادعایی نادرست را به فردی دیگر نسبت دهند درصورتی به اتهام افترا فرد قابل تعقیب است که علیرغم عالم بودن به مجرم نبودن فرد مقابل با قصد هتک حرمت و آبروی وی طرح دعوا کرده باشد.
چه رفتار هایی توهین تلقی میشوند؟
باید بدانید که مشخصا جرم توهین و فحاشی با شخصیت و آبروی افراد درگیر میباشد و حیثیت آنها را مورد توجه قرار میدهد . برای اینکه بتوانیم جرم توهین یا فحاشی را ثابت نمایید اول از همه باید بدانیم که کدام رفتار ها توهین تلقی میشوند.
توهین میتواند به هر شکلی اتفاق بیافتد . قالب مشخصی ندارد و میتواند رفتاری ، گفتاری، نوشتاری یا به صورت پیام صوتی باشد . همچنین اشارات دست و چشم نیز میتواند در مراحلی توهین تلقی شود . ایمیل تماس تفنی پیامک استفاده از شبکه های مجازی به عنوان کامنت یا پست و استوری نیز میتواند بستر مناسب برای ارتکاب جرم توهین باشد.
فحاشی نیز با استفاده از الفاظ رکیک اتفاق می افتد که خود نیز زیرمجموعه ای از توهین قرار میگیرد.
برخی موارد با توجه به موقعیت اجتماعییا عرفی رفتار هایی نیز میتواند توهین تلقی شود . برای مثال برداشتن کلاه یا روسری فردی به تمسخر ، دراوردن زبان یا ریختن آب دهان رو به کسی، هل دادن افراد و….
جرم فحاشی را چگونه باید ثابت نماییم؟
در ابتدای امر باید بدانیم که از آنجایی که فحاشی از جمله جرایم کیفری میباشد از ادله اثبات دعوای کیفری در آن استفاده و به آنها استناد میکنیم . این ادله میتوانند شامل اقرار ، شهادت شهود، اسناد و مدارک و … باشد که در اینجا به توضیح مختصری از این سه مورد میپردازیم.
اقرار
اصطلاح سیدالادله را به نسبت داده اند چرا که در صدر ادله اثبات دعوا میباشد و قابل رد کردن نیز نیست. درصورتی که فردی فحاشی نماید و خود نیز به این موضوع اقرار نماید در دادگاه محکوم می گردد. پس از اقرار ، انکار مقبول نمیباشد.
شهادت شهود
شهادت شهود نیز یکی از راه های دیگر برای اثبات فحاشی میباشد. درصورتی که مورد فحاشی و توهین فردی قرار گرفتید و این اتفاق در حضور افرادی دیگر بود، شما میتوانید با شهادت شاهدان عاقل و بالغ و واجد شرایط در محکمه جرم فحاشی را اثبات کنید.
اسناد و مدارک
گاهی ممکن است فحاشی به دیگری به صورت مکتوب یا به صورت پیامی باشد فضای مجازی نیز یکی از بستر هایی است که امروز مخصوصا شرایط را برای فحاشی و توهین به دیگران با خیال عدم پیگیری و عدم شناسایی افراد فراهم مینماید. در این مواقع با اثبات اینکه چه کسی نوشته ها را ارسال نموده است، امکان مجازات فرد مزبور وجود دارد. باید بدانید که شما با مراجعه به پلیس فتا یا دادسرای جرایم الکترونیک میتوانید ارتکاب جرم در شبکه های مجازیی را پیگیری نمایید.
چطور ادله خود را به دادگاه ارائه دهیم برای اثبات جرم توهین و فحاشی
در صورتی که توهین و فحاشی انجام یافته علیه شما در پیامک بوده است با اخذ اسکرین شات و پیرینت پیام ها میتوانید ضمن ثبت شکوائیه ادله خود را ضمیمه نمایید و درخواست بررسی و کارشناسی دهید . در صورتی که ارتکاب جرم در بستر شبکه های مجازی اتفاق افتاده است با مراجعه به دادسرای جرائم الکترونیک یا پلیس فتا میتوانید ادله خود را ارائه دهید . این ادله میتواند شامل اسکرین شات یا وویس های افراد باشد .
پس از ثبت شکایت و شناسایی افراد در صورت مجهول بودن هویتشان در شبکه های مجازی درخواست استعلام خط تلفن همراه آنها میشود . الزاما شما باید متن پیام ها یا مطالب توهین آمیز یا وویس هارا تا پایان رسیدگی در گوشی خود نگه دارید.
وجود شاهدانی عاقل و بالغ که شاهد ارتکاب جرم نیز بوده اند میتواند به اثبات این جرم کمک نماید . در این صورت شما ضمن ثبت شکایت خود حضور شاهدانی برای شهادت دادن را نیز اعلام مینمایید . شاهد ابتدا باید به کلانتری محل وقوع جرم مراجعه و اظهارات خود را ثبت نماید . پس از آن به دادسرا رفته و در تاریخ و زمان معین شده به سوالات دادیار در کمال صداقت پاسخ دهد.
فیلمبرداری با گوشی مدرک است ؟
این را میدانیم که دوربین های شهری و راهنمایی رانندگی میتوانند به عنوان یک مدرک قابل استناد باشند . امروزه خصوصا با ترویج نصب دوربین ها در مغازه ها و خیابان ها تقریبا هیچ چیز نمیتواند از دید آنها دور بماند .
اما سوالی که خیلی برای افراد پیش میاید این است که آیا فیلمبرداری با گوشی نیز همانند فیلم های دوربین های مداربسته مدک محسوب میشود؟ آیا میشود آنها را به عنوان ادله به دادگاه تقدیم کرد؟
پاسخ این است که به طور کلی اگر فیلم به نحوی باشد که از نفوذ و سوایتفاده و همچنین دستکاری مصون باشد مورد بررسی و ارزیابی قرار میگرد و میتوان آنرا به عنوان یکی از مدارک خود در دادگاه ارائه نمود . ارزیابی فیلم مربوطه با دادگاه است اما هیچ منعی در ارائه آن وجود ندارد.
پیشنهاد وکیل این است که اگر در موقعیتی قرار گرفتید که مود ظلم واقع شده اید یا شاهد ارتکاب جرمی بوده اید با استفاده از گوشی همراه خود فیلمبرداری نمایید چرا که این فیلم میتواند مقدمه علم قاضی را فراهم نماید و در صورت تایید نیز میتواند به عنوان سند و مدرکی از آن استفاده نمود.
اثبات جرم توهین و فحاشی با صدای ضبط شده چقدر ممکن است؟
نکته قابل توجه این است که در هیچ جای قانون صحبتی از استفاده از صدای ضبط شده به عنوان ادله اثبات دعوا نشده است لذا نمیتوان گفت صدای ضبط شده به طور قطع قابل قبول است در دادگاه ، چه بسا به علت پیشرفت تکنولوژی و استفاده از نرم افزار های تغییر صدا این امر نیز دشوار تر شده باشد. اما اگر فرد مقابل اقرار نماید که صدای پخش شده شمای خود اوست میتوان از آن فایل صوتی به عنوان ادله و مدارک استفاده نمود در غیر این صورت تنها میتواند اماره ای برای علم قاضی محسوب گردد.