سهم الارث طبقه اول و نحوه تقسیم آن

 

همانطور که میدانید ارث دارای طبقات و درجات مختلفی میباشد که در هر طبقه سهم الارث بین وراث متفاوت می باشد .

باید در نظر داشت که در هرطبقه ای که وراث آن طبقه حضور داشته باشند سهم الارث به طبقات و درجات بعدی نمی رسد .

در مقاله ی قبلی در رابطه با ارث و کلیات آن صحبت کرده بودیم .

در مقاله کلیات ارث ، به تعریف ارث پرداختیم و موجبات آن را بیان کردیم و همچنین نوع وراث (فرض بر ها و قرابت برها ) را به طور کامل توضیح دادیم و موانع ارث را بر شمردیم و انواع تقسیم ترکه را مرور کردیم و در نهایت به تعریف ارث خنثی ( دو جنسی ) پرداختیم .

» دریافت مشاوره از وکیل ارث و میراث 09124970000

 

همانطور که در مقاله کلیات ارث عنوان شد :

وراث شامل سه طبقه میباشد :

طبقه اول : پدر، مادر ، اولاد و اولاد اولاد هرچقدر پایین روند .

طبقه دوم :  اجداد و جدات و برادران و خواهران و اولاد آنها هرچقدر که پایین روند .

طبقه سوم : اعمام (عمه ها و عمو ها ) و اخوال ( خاله ها و دایی ها )

فرض بر ها و قرابت بر هارا  تعریف کردیم و گفتیم که فرض بر ها یک سهم الارث مشخص و ثابتی دارند که عبارتند از : مادر ، زوج و زوجه

و در تعریف قرابت برها گفتیم که ابتدا فرض بر ها سهم مشخص خود را از ترکه بر میدارند و الباقی هرچقدر ماند به قرابت بر ها می رسد .

قرابت بر ها عبارتند از : پدر ، دختر ( ابوینی و ابی ) خواهر ( ابی و ابوینی )

در این مقاله قصد داریم سهم الارث طبقه اول را به صورت کامل و جامع برای شما بیان میکنیم .

با ما همراه باشید.

 

نحوه تقسیم ترکه بین وراث :

در تقسیم ترکه بین وراث باید مراحل زیر رعایت شود .

1 . اگر وراث فرض بر وجود داشته باشد ، ابتدا هر صاحب فرض ارث خود را میبرد .

2 . بقیه به صاحبان قرابت میرسد .

3 . اگر صاحب قرابتی درآن طبقه و درجه وجود نداشته باشد ، بقیه ترکه نیز به نسبت فرض صاحبان فرض به آنها رد میشود .

نکته : زوج و زوجه غیر از فرضی که میبرند چیز دیگری به آنها رد نمیشود .

قواعد حاکم بر طبقه اول ارث

1 . مادر همیشه فرض بر است ؛ یعنی سهم مشخص و مقطوعی دارد ،

بدین ترتیب که :

اگر متوفی فرزند داشته باشد ، فرض مادر یک ششم از ترکه است

اگر متوفی فرزند نداشته باشد ، فرض مادر یک سوم از ترکه است

2 . پدر گاه به فرض و گاه به قرابت میبرد ،

اگر متوفی فرزند داشته باشد ، فرض پدر یک ششم از ترکه است .

اگر متوفی فرزند نداشته باشد ، پدر او قرابت بر است و باقی مانده ترکه به او خواهد رسید .

3 . اگر متوفی به عنوان فرزند ، فقط یک دختر داشته باشد ( بدون آنکه پسری داشته باشد ) ؛

فرض آن دختر یک دوم ترکه است .

4 . اگر متوفی به عنوان فرزند ، فقط چند دختر داشته باشد ( بدون آنکه پسری داشته باشد ) ؛

فرض آن دختران دو سوم ترکه است .

 

سهم الارث طبقه اول :

در طبقه اول که پدر، مادر ، اولاد و اولاد اولاد متوفی هرچقدر که پایین روند ، حضور دارند ، تقسیم ترکه به این نحو به عمل می آید .

1 . اگر در طبقه اول وراث منحصر به یک نفر باشد :

یعنی یک پسر ، یا یک دختر یا فقط مادر و یا فقط پدر باشد وارث تمام ترکه است . ( مواد 906 و 907  ق م )

2 . اگر وراث منحصر به مادر و پدر متوفی باشد :

در این حالت چون متوفی فرزند ندارد ، مادر فرض اعلای خود را میبرد ،

یعنی یک سوم ترکه به مادر به ارث میرسد ( به فرض ) و مابقی هرچه ماند به پدر میرسد ( به قرابت ).

نکته : اگر متوفی علاوه بر پدر  و مادر زوج یا زوجه هم داشته باشد ،

مادر یک سوم ترکه خود و زوج و زوجه به ترتیب یک دوم و یک چهارم را میبرند .و باقی ترکه هرچقدر ماند به پدر ( به قرابت ) میرسد .

3 . اگر وراث منحصر به پدر ، مادر و تک دختر باشد :

در این حالت چون متوفی فرزند دارد ، پدر فرض خود را یک ششم ترکه را میبرد و مادر نیز فرض خود یعنی یک ششم ترکه را میبرد .

و تک دختر وقتی برادر نداشته باشد فرض بر است و فرض او یک دوم ترکه است .

در این حالت قرابت بری وجود ندارد اما از ترکه به میزان یک ششم زیاد آمده است

که این مقدار باید مجددا بین پدر، مادر و تک دختر به نسبت فرض آنها تقسیم میشود . ( ماده 609 ق م )

4. اگر وراث عبارت از پدر ، مادر و زوجه باشد :

در این حالت چون متوفی فرزند ندارد ، مادر فرض اعلای خود یعنی یک سوم ترکه را میبرد

زوجه نیز فرض اعلای خود یعنی یک چهارم ترکه را می برد ،

و از آنجا که متوفی فرزند ندارد ، پدر در این حالت قرابت بر است ، یعنی بقیه ترکه از آن پدر است .

( مواد 906 و 913 ق م )

5. اگر وراث منحصر به یک یا چند فرزند پسر یا فرزندان پسر و دختر ، مادر ، پدر و زوج متوفی باشند :

ابتدا فرض بر ها فرض خود را میبرند ،

یعنی پدر یک ششم ترکه ، مادر یک ششم ترکه ، زوج یک چهارم ترکه را میبرد .

بقیه به قرابت بر ها یعنی فرزندان پسر و یا فرزندان پسر و دختر میرسد .( م 906 و 907 و 913 ق.م )

 

شرط سهم الارث برای نوادگان :

اگر متوفی هم فرزند داشته باشد و هم نوادگان ، هیچ یک از نوادگان او ارث نمیبرد ، به عبارت دیگر،

اگر حتی یکی از فرزندان متوفی زنده باشد و دیگران همه قبل از متوفی  مرده باشند  ،

و نوادگان آنها بر جای مانده باشند ، نوادگان ارث نمیبرند و ارث به فرزند متوفی میرسد . ( م 911 ق . م )

شیوه ارث بری نوادگان

اگر ازمتوفی هیچ فرزندی بر جای نمانده باشد ، ترکه بین نوادگان او تقسیم میشود با رعایت قواعد زیر :

1 . نوادگان پسری ، ماترکی را به ارث میبرند که در صورت حیات پدرشان به پدرشان میرسید

و نوادگان دختری هم حصه ای را می برند که در صورت حیات مادرشان به مادرشان میرسید .

2 . در تقسیم بین نوادگان ، چه نوادگان پسری باشد و چه نوادگان دختری ،

هرپسر دو برابر هر دختر میبرد ،  یعنی هر نوه ای که پسر باشد از خواهر خود ، دو برابر میبرد .

سوال : اگر متوفی در طبقه اول ، پدر مادر و نوادگان داشته باشد و همه فرزندان او قبلا فوت کرده باشند ، آیا ارث به نوادگان میرسد یا خیر ؟

جواب : بله ، درست است که نوادگان درجه دوم از از طبقه اول و پدر مادر درجه ی اول از طبقه اول هستند ،

اما پدر و مادر حاجب ( مانع ارث بری ) نوادگان نیستند ، بلکه فرزندان حاجب نوادگانند ؛

به عبارت دیگر فرزندان بلاواسطه نوادگان را از ارث محروم میکنند اما پدر و مادر متوفی نوادگان را از ارث محروم نمی کنند .(م 911 ق.م )

سوال : شخصی دارای یک فرزند است ، فرزند دیگر او سابقا فوت کرده و از او فرزندانی  بر جای مانده اند ،

 در صورت فوت این شخص آیا نوادگان او که از فرزند متوفایش برجای مانده اند ارث میبرند یا خیر ؟

جواب : خیر . تا شخصی از فرزندان متوفی زنده باشد ارث به نوادگان نمیرسد .

نوادگان در صورتی ارث میبرند که متوفی در زمان فوت هیچ فرزندی نداشته باشد .

سوال : در سوال قبل اگر قبل از تقسیم ترکه ، فرزند دیگر متوفی نیز فوت شود آیا به نوادگان ارث میرسد ؟

جواب : خیر . ملاک وراثت زمان فوت است . بنابراین ارث فقط به همان فرزندی که در زمان فوت زنده بود ، میرسد.

یعنی داخل ترکه او میشود و به دلیل آنکه او خود نیزدر حال حاضر ( در زمان تقسیم ترکه ) فوت کرده ،

بنابراین سهم الارث او به وراثش میرسد .

4.8/5 (10)