آشنایی با انواع دادگاه و رسیدگی به جرائم مربوطه در آن
در قانون بسته به شرایط و یا تدبیر قانون، مراجع قضایی پیش بینی شده است تا به مسائل حقوقی و کیفری به صورت تخصصی و حرفه ای بپردازند. آشنایی با انواع دادگاه و رسیدگی به جرائم مربوطه در آن ممکن است برای هر فردی در جامعه یک نیاز مهم باشد ما در ادامه سعی کردیم تا مهم ترین و پرکاربردترین آنهارا برای شما همراهان آسایش گستران معرفی کنیم.
✔ بیشتر بخوانید : 24نکته مهمی که باید در دادگاه به آن توجه کرد!
دادگاه عمومی حقوقی
دادگاه عمومی، بر اساس قانون، در محل هایی که رئیس قوه قضاییه تشخیص می دهد، تشکیل می گردد. تعیین قلمرو محلی و تعداد شعب آن نیز بر عهده ریاست قوه قضاییه است. دادگاه عمومی حقوقی با حضور رئیس شعبه یا دادرس علی البدل برگزار می شود.
دادگاه‌های حقوقی به مناقشات «خصوصی» می‌پردازند، به‌ویژه اختلافاتی که بین افراد یا بین شرکت‌ها یا مؤسسات خصوصی به وجود می‌آید (مثلاً اختلاف نظر در مورد شرایط قرارداد یا در مورد اینکه چه کسی باید متحمل شود ) . مسئولیت یک تصادف اتومبیل). عموم مردم معمولاً طرف دعوا نیستند، زیرا منافع آن محدود به ارائه قواعد عادلانه و قابل قبول برای تصمیم گیری و مجمعی است که در آن اختلاف می تواند بی طرفانه و مسالمت آمیز حل شود. این عوامل مهم هستند زیرا استفاده از دادگاه های مدنی داوطلبانه است .
دادگاه عمومی حقوقی صلاحیت رسیدگی نخستین به تمامی دعاوی و امور حقوقی (غیر کیفری) را دارد، مگر در مواردی که قانون مرجع دیگری تعیین کرده باشد.
اصطلاحاصلاحیت دادگاه عمومی حقوقی عاما بوده واصل برصلاحیت آن است.
دادگاه کیفری یک
بر پایه تبصره 1 ماده 296 قانون آیین‌دادرسی کیفری دادگاه ، کیفری یک در گروه دادگاه های عمومی جزایی دسته بندی می شود. دادگاه کیفری یک در مرکز استان ها تشکیل می شود. این دادگاه دارای رئیس و دو مستشار است که با حضور دو عضو نیز رسمیت می یابد.
دادگاه های کیفری با افرادی که متهم به ارتکاب الفجرم ، تصمیم گیری در مورد مجرم بودن آنها و در این صورت، تعیین عواقبی که متحمل خواهند شد. پیگرد قانونی مجرمان ادعایی عموماً به نام عموم دنبال می‌شود (مثلاً، مردم علیه …)، زیرا جنایات نه فقط علیه قربانیان فردی، بلکه علیه جامعه در کل نیز جرم محسوب می‌شوند. عموم مردم توسط مقامی مانند دادستان منطقه (که اغلب به آن دادستان گفته می شود )، دادستان یا افسر پلیس نمایندگی می شود. اگرچه دادگاه‌ها نیز سازمان‌های دولتی هستند، اما در رسیدگی‌های کیفری بی‌طرف هستند و نه از دادستان و نه دفاع حمایت می‌کنند. بی طرفی دادگاه در جایی که از هیئت منصفه برای تصمیم گیری درباره گناهکار یا بی گناهی متهم استفاده می شود، به شدت تقویت می شود.
شیوه رسیدگی به جرائم در دادگاه کیفری یک
دادگاه کیفری
شیوه انشای رأی طبق ماده 404 قانون آیین‌دادرسی کیفری بدین شکل است که اعضای دادگاه پس از اعلام ختم رسیدگی با استعانت از خداوند متعال، تکیه بر شرف و وجدان و با توجه به محتویات پرونده، مشاوره می‌کنند و در همان جلسه و در صورت نبود امکان، در نخستین فرصت و حداکثر ظرف یک هفته مبادرت به صدور رأی می‌کنند.
در صورتی که بین اعضای دادگاه اتفاق نظر حاصل نشود رأی اکثریت معتبر است.
انشای رأی به عهده رئیس دادگاه است مگر آنکه وی جزو اکثریت نباشد که در این صورت عضوی که جزو اکثریت است و سابقه قضایی بیشتر دارد رأی را انشا می‌کند. در صورت صدور رأی در همان جلسه بلافاصله جلسه علنی دادگاه با حضور متهم یا وکیل او و دادستان یا نماینده او و شاکی تشکیل و رأی توسط منشی دادگاه با صدای رسا قرائت و مفاد آن توسط رئیس دادگاه به متهم تعمیم می‌شود. هر گاه رأی به برائت یا تعلیق اجرای مجازات باشد، متهم به دستور دادگاه فوری آزاد می‌شود.
دادگاه کیفری دو
دادگاه کیفری دو نیز یک دادگاه عمومی کیفری است. این دادگاه با حضور رئیس یا دادرس علی البدل، در حوزه ی قضایی هر شهرستان تشکیل می شود. برابر ماده 335 دادگاه‌های کیفری در موارد کیفرخواست دادستان، قرار جلب به دادرسی توسط دادگاه و ادعای شفاهی دادستان در دادگاه شروع به رسیدگی می‌کنند و مطابق ماده 340 همان قانون جرایم تعزیری درجه هفت و هشت، مستقیم در دادگاه مطرح می‌شود.
شیوه رسیدگی به جرائم در دادگاه کیفری دو
شیوه رسیدگی مطابق ماده 342، به این صورت می باشد که دادگاه با تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ آن به شاکی یا مدعی مخصوص، متهم، وکیل یا وکلای آنان، دادستان و سایر اشخاصی که باید در دادگاه حاضر شوند آنان را برای شرکت در جلسه رسیدگی احضار می‌کند و تصویر کیفرخواست برای متهم فرستاده می‌شود بر طبق تبصره ماده 346، هر یک از طرفین می‌توانند حداکثر دو وکیل به دادگاه معرفی کنند.
دادگاه تجدید نظر استان
در مرکز هر استان، به منظور تجدیدنظر در آراء قابل تجدید نظر صادره از داد گاه های عمومی و انقلاب مستقر در حوزه ی آن استان، داد گاه تجدید نظر مرکب از یک رئیس و دو مستشار تشکیل می گردد.
دادگاه تجدیدنظر با توجه به تراکم کاری می تواند بیش از یک شعبه داشته باشد. آراء صادره از داد گاه تجدید نظر قطعی بوده و لازم الاجراست.
فیلم حقوقی مقالات حقوقی
دادگاه انتظامی وکلا
دادگاه انتظامی وکلا مرجع رسیدگی و صدور رای نسبت به تخلفات وکلا و کارگشایان می باشد. این مرجع از سه نفر وکیل پایه یک دادگستری که برای مدت دو سال، از طرف هیئت مدیره ی کانون وکلای دادگستری انتخاب می گردند، تشکیل می شود
دادگاه انقلاب
دادگاه انقلاب در مرکز هر استان و به تشخیص رئیس قوه قضاییه در حوزه ی قضایی شهرستان ها تشکیل می شود. این داد گاه دارای رئیس و دو مستشار است که با دو عضو رسمیت می یابد. داد گاه انقلاب در گروه مراجع اختصاصی قضایی دسته بندی می شود اما در عین حال این مرجع را باید از مراجع کیفری به شمار آورد.
دادگاه خانواده
دادگاه خانواده ، به منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی تشکیل شده است. داد گاه خانواده جزو مراجع اختصاصی حقوقی است. یعنی نصب و عزل قضات آن، کلا در صلاحیت قوه ی قضاییه است. داد گاه خانواده با حضور رئیس یا دادرس علی البدل و قاضی مشاور زن تشکیل می شود.
شورای حل اختلاف
شورای حل اختلاف به منظور حل اختلاف وایجاد صلح وسازش بین اشخاص حقیقی وحقوقی غیردولتی تحت نظارت قوه قضاییه تشکیل گردید.
در موارد زیر قاضی شورا با مشورت اعضای شورا رسیدگی و مبادرت به صدور رای می نماید:
– دعاوی تعدیل اجاره بها
– دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا ۲۰ میلیون تومان
– صدور گواهی حصر وراثت و امور مربوط به ترکه
– تمامی دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه
– تامین دلیل
– ادعای اعسار از پرداخت محکوم به درصورتی که شورا به اصل دعوا رسیدگی نموده باشد.
– جرایم تعزیری که صرفا مستوجب مجازات نقدی درجه هشت باشد.
– دعاوی خانواده راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه که مشمول قانون حمایت از خانواده نباشد.
دیوان عالی کشور
دیوان عالی کشور به منظور نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم و ایجاد وحدت رویه ی قضایی و انجام مسئولیت هایی که طبق قانون به آن محول می شود بر اساس ضوابطی که رئیس قوه قضاییه تعیین می کند، تشکیل شده است.
دیوان عالی کشور شامل بخش هایی همچون: شعب تشخیص، هیئت عمومی وحدت رویه، شعب خاص، هیئت عمومی شعب حقوقی و هیئت عمومی کیفری می باشد.
دادسرا
طبق ماده ۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری، به منظور کشف جرم، تعقیب متهم، انجام تحقیقات، اقامه دعوای ورشکستگی تاجر و درخواست نصب و عزل قیم و ضم ناظر و امین حفظ حقوق عمومی، اقامه دعوی، در این مورد و همچنین اجرای احکام کیفری و انجام امور حسبی و سایر وظایف قانونی، در حوزه قضایی هر شهرستان و در معیت داد گاه های آن حوزه، دادسرای عمومی و انقلاب تشکیل شده است.
ریاست دادسرا بر عهده دادستان است.
دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری زیر نظر رئیس قوه ی قضاییه تشکیل شده و مقر آن در تهران می باشد و دارای شعب بدوی، تجدید نظر، هیئت عمومی و هیئت های تخصصی است. دیوان عدالت اداری تنها مرجع عمومی اداری و در عین حال عالی ترین مرجع اداری ایران است.
دادگاه عالی انتظامی قضات
داد گاه عالی انتظامی قضات در تهران تشکیل می شود و اعضای این داد گاه از بین قضات دارای بالاترین پایه ی قضایی و حداقل بیست و پنج سال سابقه توسط مقام مذکور انتخاب می شوند.
شمار شعب آن به تشخیص رئیس قوه ی قضاییه واگذار شده است ،داد گاه عالی انتظامی قضات به تخلفات و اشتباهات تمام قضاتی که دارای سمت قضایی هستند رسیدگی می نماید.
داد گاه های دیگری نیزوجود دارندکه ازجمله میتوان به داد گاه اطفال ونوجوانان،داد گاه نظامی،داد گاه ویژه روحانیت،مراجع ثبتی ودادسرای جرائم رایانه ای اشاره نمود.
✔ بیشتر بخوانید : جرم شهادت دروغ در دادگاه
پرسش و پاسخ در مورد انواع دادگاه ها و رسیدگی به جرائم
رسیدگی به جرایم قطع عضو در کدام مرجع قضایی صورت می پذیرد؟
رسیدگی به جرایمی که مجازات قانونی آنها، سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو باشد در صلاحیت داد گاه کیفری یک است. همچنین رسیدگی به جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی و یا میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن و جرایم موجب مجازات تعزیری درجه ی سه و بالاتر در داد گاه کیفری یک مورد رسیدگی قرار می گیرد.
بررسی جرایم سیاسی و مطبوعاتی درکدام داد گاه صورت می گیرد؟
رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی درصلاحیت داد گاه کیفری یک است
کدام جرائم در دادگاه کیفری دو رسیدگی می شوند؟
داد گاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به تمام جرایم را دارد مگر آنچه به موجب قانون در صلاحیت مرجع دیگری باشد ؛ یعنی اگر جرایم در صلاحیت داد گاه کیفری یک، داد گاه انقلاب، داد گاه اطفال و نوجوانان و داد گاه‌های نظامی را از بقیه جرایم جدا کنیم صلاحیت داد گاه کیفری دو مشخص می‌شود.
آیا رای صادر شده در دادگاه کیفری یک قابل اعتراض و تجدید نظر است؟
بر اساس ماده428 قانون آیین دادرسی کیفری،آرای صادره درباره جرایم داد گاه کیفری یک قابل فرجام‌خواهی دردیوانعالی کشور می باشد.
توهین به مقام رهبری چگونه رسیدگی می شود؟
طبق ماده۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری،توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی ومقام رهبری در داد گاه انقلاب رسیدگی می شودبه طورکلی صلاحیت داد گاه انقلاب دررسیدگی به جرایم زیراست:
توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام رهبری
جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه و افساد فی الارض، اقدام مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی
قاچاق اسلحه و مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل
تمام جرایم مربوط به مواد مخدر، روان گردان و پیش ساز های آن
رسیدگی به شکایت برای دریافت مهریه در کدام دادگاه انجام می شود؟
مطالبه مهریه در داد گاه خانواده انجام می شود
کدام پرونده ها در دادگاه خانواده رسیدگی می شود؟
صلاحیت داد گاه خانواده در رسیدگی به مواردی مثل حضانت طفل، ازدواج مجدد، سرپرستی کودکان بی سرپرست، نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح،جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت، تمکین و نشوز، طلاق و رجوع، تغییر جنسیت و … می باشد.
تفاوت شورای حل اختلاف با دادگاه خانواده چیست؟
شورای حل اختلاف به منظور حل اختلاف وایجاد صلح وسازش بین اشخاص حقیقی وحقوقی غیردولتی تحت نظارت قوه قضاییه تشکیل می گردد.
اما داد گاه خانواده ،به منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی می باشد.
وظایف دیوان عالی کشور چیست؟
از جمله وظایف دیوان عالی کشور، نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم، ایجاد وحدت رویه قضایی، حل اختلاف بین مراجع قضایی و تعیین مرجع صالح، رسیدگی به تخلف رئیس جمهور و موارد دیگر مکتوب در قانون است.
وظایف دیوان عدالت اداری چیست؟
صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری شامل موارد زیر است:
رسیدگی به شکایات استخدامی
رسیدگی به شکایت از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی
رسیدگی به شکایت از آیین نامه ها و سایر مقررات دولتی
رسیدگی به شکایات از تصمیمات قطعی مراجع اداری مانند هیئت های حل اختلاف ،کمیسیون های مالیات و…
*****
***
آسایش گستران مرکزمشاوره حقوقی معتبرتهران
همیشه حامی حقوق شما عزیزان است
با ما همراه باشید.
***
*****
*