وکیل دادگستری در بررسی اختیار در بخشش مهریه
در نوشته وکیل دادگستری در بررسی اختیار در بخشش مهریه قصد داریم تا در رابطه با نحوه بخشش مهریه و مقرراتی که در این رابطه قانون گذار در نظر گرفته است به بحث و گفتگو بپردازیم. همان طور که می دانید می توان مهریه را بخشید، بر همین اساس زن می تواند تمام یا قسمتی از مهریه خود را با روشی که بتوان در محاکم قضایی مورد استناد قرار داد ببخشد و از آن صرف نظر نماید.
به گفته وکیل دادگستری در بسیاری از موارد که خانم ها اقدام به بخشش مهریه می نمایند از مسائل حقوقی که در پس این فعل آن ها نهفته است اطلاعی ندارند و ما در این نوشته قصد داریم تا بخشش مهریه را از نقطه نظر مسائل حقوقی مورد بررسی قرار دهیم و به بیانی ساده و روشن آنها را برای شما عزیزان شرح دهیم.
نحوه و قوانین بخشش مهریه به بیان وکیل پایه یک
به بیان وکیل پایه یک بذل مهریه به چند نوع مختلف تقسیم بندی شده است که عبارتند از: هبه غیر معوض، هبه معوض و ابراء. در مواردی که میزان و نوع مهریه بر اساس سکه طلا تعیین شده باشد، قوانین و مقررات تعیین شده در خصوص ابراء شامل این نوع از مهریه خواهد شد.
به بیان وکیل پایه یک و با استناد به ماده 289 قانون مدنی در صورتی که زنی با نوع مهریه ابراء اقدام به بخشش مهریه خود نماید به این معنا می باشد که وی از حق خود صرف نظر کرده است و از حق خود به طور مطلع گذشته است و انتظار پرداخت مالی از شوهر خود ندارد. باتوجه به این بیانات زن همسر می تواند ذمه شوهر را نسبت به مهریه ساقط نماید.
به بیان وکیل پایه یک بخشش مهریه به صورت هبه نیز در قانون وجود دارد. در بخشش مهریه در قالب عقد هبه غیر معوض به مانند ابراء، زن بدون هیچ توقع و عوضی مهریه خود را به شوهر خویش می بخشد. اما بخشش مهریه به صورت هبه ناظر به مواردی اطلاق می شود که مهریه زوجه به صورت عین معین مشخص شده است مانند مالکیت بر سه دانگ از یک ملک و یا زمین.
تعریف هبه معوض از دیدگاه وکیل پایه یک دادگستری
در تعریف هبه معوض از دیدگاه وکیل پایه یک دادگستری بیان شده است که در این نوع از بخشش مهریه عوض و شرطی وجود دارد به صورت مثال زوجه مهریه خود را می بخشد تا مرد وی را طلاق دهد، به اینگونه موارد بخشش مهریه هبه معوض گفته می شود. همچنین در مواردی که مهریه به صورت عین معین در نظر گرفته است، نیازی به انتقال مالکیت به نام زوجه وجود ندارد و یا لازم نیست تا زوجه حتما در آن سه دانگ از ملک سکونت داشته باشد، در این موارد به دلیل نوع مهریه زوجه به راحتی می تواند حق خود را بدون داشتن سند مالکیت نیز دریافت نماید.
از دیدگاه وکیل پایه یک دادگستری زوجه می تواند با نوشتن یم دست خط و یا تنظیم یک برگ سند عادی نیز از تمام یا بخشی از مهریه خود که به انواع مختلف برای وی تعیین شده است، گذشت کند. به توصیه وکیل پایه یک دادگستری بهتر است تا برای بخشش مهریه یک سند در دفاتر اسناد رسمی تعیین شود تا در صورت بروز هر مشکلی بتوان آن برگه سند را به عنوان یک سند محکمه پسند ارائه داد و مشکلی بوجود نیاید.
آیا امکان اجبار برای بخشش مهریه به شرط طلاق وجود دارد؟
به بیان وکیل دادگستری اگر چه بخشش مهریه به صورت اجبار کردن زوجه فاقد اثر قانونی می باشد و در صورتی زوجه مدرکی داشته باشد که اثبات کند به اجبار زوج اقدام به بخشش مهریه کرده است، سند بخشش مهریه باطل خواهد شد، اما در واقعیت امر این است که در اینگونه موارد زوجه به دلیل آن که دیگر نمی خواهد با شوهر خویش به ادامه زندگی مشترک بپردازد و شوهر به دلیل آن که نمی خواهد مهریه زوجه را بپردازد زوجه را طلاق نمی دهد، زوجه به اجبار مجبور می شود تا مهریه خویش را ببخشد و حتی در مواردی به زوج مبلغی نیز پرداخت می نماید تا زوج وی را طلاق دهد.
بر همین اساس در طلاق های خلع و مبارات، زن با دادن مال و یا اموالی به مرد از وی طلب می کند تا او را طلاق بدهد، در این موارد توجه داشته باشید که اگر زن در در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع نماید، امر طلاق ملغی و کان لم یکن در نظر گرفته می شود.
آیا در بخشش مهریه به اذن والد زن نیاز است
به گفته وکیل دادگستری و با استناد به ماده 1082 قانون مدنی پس از جاری شدن خطبه عقد ، آن زن دیگر مجرد نمی باشد و بر همین اساس تمامی اختیارات در رابطه با مهریه نیز به نظر و عقیده خود زن بستگی دارد و برای انجام هیچ فعلی در این رابطه نیازی به اذن والد وی نمی باشد.
اما برخی از دفاتر اسناد رسمی برای اطمینان از اینکه بخشش مهریه توسط زوجه به دلیل احساسات و یا هر دلیل سطحی دیگری نیست و اطمینان از اینکه مشکلی در آینده روی ندهد، شرطی منوط به حضور پدر در هنگام تنظیم سند بخشش مهریه در نظر گرفته اند.
بخشش مهریه به صورت دست نوشته
یکی از مرسوم ترین روش هایی که برای بخشش مهریه وجود دارد نوشتن این موضوع به صورت دست نوشته توسط خانم است. در این روش خانم بر روی برگ کاغذی یادداشت میکند که مهریه خود را به همسرش بخشیده است و دیگر نسبت به آن هیچ ادعایی ندارد. علی رغم اینکه افراد در این روش تلاش میکنند که با زدن تاریخ ، مهر و یا امضا وجاهت قانونی اش را بالا ببرند اما باید در نظر داشته باشید که این روش هیچ وجاهت قانونی ندارد و در نتیجه مرد نمیتواند با استناد به این دست نوشته ادعایی نسبت به بخشش مهریه توسط خانم داشته باشد.
بخشش مهریه به صورت شفاهی
دومین روشی که بسیار مرسوم است در بحث اعلام بخشش مهریه ، اعلام آن بصورت شفاهی میباشد. در این روش معمولا زن در مقابل چند شاهد اعلام میدارد که مهریه اش را به همسرش بخشیده است و دیگر ادعایی نسبت به آن بخش بخشیده شده ندارد. در این روش نیز درست است که چند شاهد وجود دارند که میتوانند شهادت دهند به اینکه زن کاملا به خواست خود و بدون هیچگونه اجباری اقدام به بخشش مهریه خود نموده است ولی باید توجه داشت که این روش نیز هیچ اعتباری نزد قانون ندارد و آقا نمیتواند ادعای بخشش مهریه از سوی خانم را داشته باشد.
بخشیدن مهریه در دفتر ثبت اسناد رسمی
با تمام این تفاسیر شاید برای شماهم این سوال پیش بیاید که پس بهترین و معتبرترین روش برای بخشیدن مهریه کدام روش است؟
باید در نظر داشته باشید که تنها روش قانونی که برای بخشش مهریه وجود دارد مراجعه خانم به دفتر ثبت اسناد رسمی است. در این روش خانم با مدارک هویتی و اسناد ازدواج به دفاتر رسمی مراجعه کرده و با توجه به شرایطی که در نظر دارد فرم و قرارداد بخشش مهریه به آقا را امضا میکند.
بخشش مهریه به این روش میتواند در ازای گرفتن یک ملک، یک مال، حق طلاق یا… باشد.
رجوع از بخشش مهریه
همانطور که میدانیم مهریه یکی از اساسی ترین حقوق مالی زن میباشد و به عبارت دیگری حق زن است . در این صورت زن این حق را دارد که هر نوع اقدامی را بر روی مهریه خود انجام دهد. حتی در مواردی میتواند این مهریه را به همسر خود ببخشد که به طور کامل در این مقاله توضیح داده خواهد شد .
اما گاهی اتفاق می افتد که خانمی پس از بخشیدن مهریه به همسرش و خصوصا در زمانی که طلاق تمام میشود ، از این بخشش پشیمان میشود و دنبال راهی برای پس گرفتن مهریه خود میشوند تا بتوانند دوباره مهریه را از مرد طلب نمایند.
به این امکان برگشت از بخشش مهریه و باز طلب آن از مرد رجوع از بخشش مهریه میگویند.
آیا امکان رجوع از بخشش مهریه وجود دارد؟
بعد از مطالب بالا و دانستن موضوعی به نام رجوع از بخشش مهریه حال میخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که بطورکلی آیا امکان رجوع از مهریه وجود دارد؟
باید بدانیم که جواب این سوال را نمیتوان به صورت قطعی داد تا زمانی که بتوانیم انواع بخشش مهریه را بشناسیم و امکان رجوع از آنها را بررسی کنیم. در این مطلب قصد داریم 5 نوع از بخشش مهریه توسط زوجه را بیان و بررسی نماییم.
بخشش مهریه از روش اقرار به وصول مهریه
در فرض آنکه زن به دفتر اسناد رسمی مراجعه نماید و همه یا بخشی از مهریه خود را به مرد ببخشد و اعلام نماید که نسبت به آن ادعایی ندارد به نوعی بخشش مهریه اتفاق افتاده است که به آن اقرار به وصول مهریه میگویند.
این اقرار میتواند به صورت واقعی یا صوری باشد اما براساس ماده 70 قانون ثبت، درصورتی که زن ثابت نماید که اقرارش فاسد بوده است و هیچ مالی در واقع از مرد دریافت نکرده است میتواند از اقرارش برگردد و به عبارتی نسبت به بخشش مهریه اش رجوع نماید.
باید توجه داشت که برای اثبات صوری بودن بخشش مهریه و اقرار در دفتر اسناد رسمی بهتر است از یک وکیل مجرب کمک بگیرید چرا که بازگشت از اقرار و اثبات آن کار بسیار سخت و پیچیده ای است.
بخشش مهریه به روش ابرا ذمه زوج
ابرا ذمه به شرایطی گفته میشود که طلبکاری نسبت به طلب خود از فرد بدهکار گذشت نماید. در صورت تمایل زن به ابرا ذمه مرد از پرداخت مهریه خود باید به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده و سند ابرا ذمه شوهر نسبت به پرداخت مهریه اش را امضا نماید.
باید توجه داشت که در صورتی که زن به صورت ابرا ذمه مرد از اقدام به بخشش مهریه اش اقدام نماید، دیگر نمیتواند از بخشش مهریه اش رجوع کند و مرد دیگر تعهدی نسبت به پرداخت مهریه زن ندارد.
ابرا ذمه مرد از پرداخت مهریه عملی است یکجانبه از سوی زن که موافقت مرد را احتیاج ندارد.
بخشش مهریه به روش هبه آن
یکی دیگر از انواع بخشش مهریه که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم بخشش مهریه به روش هبه آن است. در این روش زن در قالب عقد هبه و با ذکر الفاظی خاص مهریه خود را به مرد هبه میکند . اما در صورت تمایل به رجوع از هبه مهریه اش باید مواردی دقت نماید.
زن فقط در صورتی میتواند از بخشش مهریه خود به روش هبه رجوع نماید که مهریه اش عین معین باشد. مثلا سه دانگ یک خانه یا سند یک ماشین و مواردی از این دست اما در صورتی که مهریه زن به صورت سکه بهار آزادی و یا مبلغ مشخصی پول باشد بنا بر ماده 860 قانون مدنی امکان رجوع از بخشش مهریه برای زن وجود نخواهد داشت.
بخشش مهریه به روش صلح
عقد صلح برای شرایطی است که برگشتی در آن وجود نخواهد داشت. با این اوصاف در میابیم که بخشش مهریه به روش عقد صلح قابل رجوع نخواهد بود . بنا بر قانون مدنی برهم زدن عقد صلح تنها در صورتی ممکن است که یا توافق دوجانبه ای نسبت به آن شکل بگیرد و یا حق فسخی در عقد پیشبینی شده باشد. که باتوجه به موضوع صلح که بخشش مهریه است تصور این دوشرط برای رجوع از صلح تقریبا غیرممکن است.
بخشش مهریه به روش بذل مهریه
بذل مهریه از جمله مواردی است که هم در مورد هبه مهریه و هم در مورد طلاق کاربرد دارد. در طلاق توافقی که به صورت خلع یا مبارات اتفاق بیافتد ، زن عموما مهریه خود را بخشیده تا مرد راضی به طلاق شود .
درست است که رجوع زن در این مورد برای زن امکان پذیر است اما باید توجه داشت که طلاق بائن را به طلاق رجعی تبدیل مینماید
بذل مهریه هم در مورد هبه مهریه و هم در مورد طلاق توافقی کاربرد دارد. در طلاق توافقی که به صورت طلاق خلع یا مبارات اتفاق می‌افتد، زن عموما مهریه خود را بخشیده تا مرد را راضی به طلاق کند. رجوع از بخشش مهریه به روش بذل مهریه در مدت عده برای زن وجود دارد.
در چه صورتی زن حق رجوع به مهریه را ندارد
باید بدانیم که در شرایطی ممکن است زن نتواند پس از بخشش مهریه خود به آن رجوع نماید . این شرایط ممکن است برای هرکسی حائز اهمیت باشد. در زیر مواردی که پس از آن زن نمیتواند از بخشش مهریه خود رجوع نماید را بیان میکنیم.
اولین مورد در صورتی است که زن نسبت به بخشش مهریه خود اقرارنموده باشد. همانطور که پیشتر بیان شد زن اگر در دفترخانه به بخشش مهریه خود به شوهرش اقرا نماید دیگر نمیتواند از اقرار خود پایین بیاید مگراینکه اعلام فساد اقرارش را داشته باشد که بسیار شرایط پیچیده ای است.
ابرا مهریه دومین موردی است که زن اگر نسبت به آن اقدام نماید نمیتواند دیگر از بخشش مهریه خود پایین بیاید.
در صورتی که زن عقد هبه مهریه را قبول نماید . به عبارت دیگر مهریه اش را تحت عقد هبه به مرد ببخشد. در این صورت نیز نمیتواند به مهریه خود رجوع نماید.
حالت بعدی ای که ممکن است زن نتواند نسبت به بخشش مهریه خود رجوع کند در ثصورتی است که زن به صورت هبه مهریه خود را بخشیده باشد و مهریه زن به صورت طلب باشد و یا اکر عین معین است ، مالکیت آن عین برای مرد نباشد. در این صورت نیز زن نمیتواند به مهریه خود رجوع کند.
حالت دیگری که زن نمیتواند از بخشش مهریه خود رجوع نماید در زمانی است که شوهر زن فوت نماید. در صورت فوت شوهر، زن نمیتواند از سوی خانواده همسر متوفی خود برای رجوع به بخشش مهریه اقدامی نماید.
مورد آخری که زن نمیتواند از بخشش مهریه خود رجوع نماید در زمانی است که مهریه را به صورت صلح بخشیده باشد. در این صورت نیز اگر عقد صلحی برای بخشش مهریه برقرار باشد زن امکان رجوع به مهریه را ندارد چرا که نیازمند حق فسخ یا توافق دوطرف در این رجوع میباشد.