وکیل خانواده در دعوای استرداد جهیزیه
زندگی مشترک در ایران تابع آداب و رسومی است که طبق عرف رعایت می‌شود. از جمله رایج‌ترین رسومی که از سوی خانواده عروس اعمال می‌شود، تهیه جهیزیه است. جهیزیه یا همان خرید لوازم خانه، امروزه هزینه سنگینی را بر دوش خانواده زن می‌گذارد. در صورت حدوث اختلاف پس از ازدواج میان زوجین، علاوه بر طرح دعاوی طلاق، دعاوی متعدد دیگری همچون دعوای استرداد جهیزیه و نفقه و مهریه نیز مطرح می‌شود. در این مقاله قصد داریم به اهمیت وکیل خانواده در دعوای استرداد جهیزیه بپردازیم و شرایط و ضوابط این دعوا را مورد بررسی قرار دهیم.
جهیزیه چیست؟
قانون به صورت صریح، جهیزیه را تعریف نکرده است ولی با توجه به عرف می‌توان گفت، کلیه اموال منقولی که توسط زوجه برای زندگی مشترک به منزل زوج آورده می‌شود، عنوان جهیزیه دارد. این اموال معمولا در طول زندگی مشترک توسط طرفین مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها موردی که می‌تواند مورد اختلاف طرفین در این زمینه قرار بگیرد، طرح دعوای طلاق و بر اساس آن طرح دعوای استرداد جهیزیه است.
تامین جهیزیه از سوی زوجه
طبق قانون تامین تمامی موارد برای زندگی مشترک اعم از وسایل زندگی یا همان جهیزیه و سایر ملزومات برای زوجه و اولاد به عهده مرد است. در رویه عرفی، تامین جهیزیه به عهده زن است. در نتیجه زن مالک این وسایل به شمار می‌رود و در صورت حدوث اختلاف میان زوجین، زوجه می‌تواند تمامی آن را استرداد کند.
همانطور که بیان شد، زن نسبت به جهیزیه تامین شده مالکیت دارد و در صورت فوت این موارد به ورثه او به ارث می‌رسد. ولی در صورت تلف هر یک از وسایل در طول زندگی مشترک، مسئولیتی متوجه زوج نیست.
دعوای استرداد جهیزیه
با طرح دعوای جهیزیه باید چند نکته را در نظر داشته باشید:
اول اینکه جهیزیه شامل اموالی است که از ابتدای زندگی مشترک توسط او خریداری شده و به منزل شوهر آورده شود.
در صورت تلف یا خرابی اموال در طول زندگی مشترک، زن نمی‌تواند مثل یا قیمت آن را مطالبه نماید، چرا که اصولا اموال از نوع مصرفی به شمار می‌روند.
در صورتی که مرد در طول زندگی مشترک اموالی را خریداری نماید، این اموال شامل جهیزیه نمی‌شود و زن نمی‌تواند آن را مطالبه نماید. به این دلیل که زن مالکیتی بر این اموال ندارد.
در طرح دعاوی استرداد جهیزیه بهتر است با یک وکیل خانواده مشورت نمایید با آشنایی کافی از قوانین و مقررات، ضمن راهنمایی در طرح دعوی بتواند از حقوق شما دفاع کند.
مراحل طرح دعوای استرداد جهیزیه
با وجود شرایط کافی برای طرح دعوای استرداد جهیزیه می‌توانید برای طرح آن به دادگاه خانواده رجوع کنید. در گذشته یکی از رسومی که از بروز اختلافات در زمینه جهیزیه جلوگیری می‌کرد، تهیه سیاهه از جهیزیه بود، به موجب این سیاهه، لیست تمامی اموالی که توسط زوجه به منزل زوج آورده شده بود توسط زوج امضا می‌شد و مورد تایید زوج قرار می‌گرفت.
با این کار در زمان طرح دعوا، زوجه با توجه به این سیاهه، زوجه می‌تواند تقاضای استرداد اموال را از دادگاه بنماید. طرح این دادخواست در دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف امکان‌پذیر است.
اما امروز تهیه سیاهه طبق عرف، رایج نیست و همین امر کم و کیف استرداد جهیزیه را با مشکل مواجه کرده است. در این زمینه اگر بین زوجین توافقی صورت نگیرد، این دعوا در مراجع حل اختلاف مطرح و طبق نظر دادگاه عمل خواهد شد.
شرایط طرح دعوای استرداد جهیزیه
شرایط طرح دعوای استرداد جهیزیه مانند سایر دعاوی در دادگاه مشخص شده است. بر اساس توضیحاتی که ذکر شد می‌توان این شرایط را این گونه بیان کرد:
اثبات مالکیت زوجه بر اموال مورد ادعا
اولین مورد در طرح دعوای استرداد جهیزیه، این است که زوجه مدارکی دال بر مالکیت ارائه نماید. این مدارک می‌تواند شامل فاکتور خرید و…، باشد.
تسلیم مال یا آوردن جهیزیه توسط زوجه در منزل زوج
همانطور که اشاره شد، وجود سیاهه در جهیزیه مثبت آوردن آن در منزل زوج است. در صورتی که موجود نباشد، می‌توان به شهادت شهود استناد کرد. به این صورت که زوجه باید اثبات کند که اموال مورد ادعا را تسلیم کرده است.
وجود جهیزیه در زمان طرح ادعا
هنگامی که زن درخواست استرداد جهیزیه را می‌نماید باید، اموال موجود باشند، در غیر این صورت دادخواست او موضوعیت ندارد. در این راستا صرفا می‌تواند آن بخش از اموال که موجود است را مطالبه نماید. ضمن اینکه صرف اموالی که خود او خریداری کرده را می‌توان مطالبه کند و هر یک از اموال اگر توسط شوهر خریداری شده باشد، چه قبل از عقد و چه پس از آن شامل جهیزیه نمی‌شود.
دادگاه صالح در رسیدگی به دعوا
یکی از مواردی که در هنگام طرح دعوا باید مورد توجه قرار گیرد، دادگاه صالح به رسیدگی‌ست. به عبارت بهتر در صورتی که در دادگاهی طرح دعوا نمایید که صلاحیت رسیدگی نداشته باشد، مرجع مذکور اقدام به رد صلاحیت می‌کند.
با این توصیف باید گفت دادگاه رسیدگی به دعاوی خانواده، دادگاه خانواده است و یک دادگاه تخصصی در بخشی از امور حقوقی به دلیل حساسیت و کثرت پرونده‌ها به شمار می‌رود. قانون حاکم نیز، قانون حمایت از خانواده است که قواعد و شرایط آن را بیان نموده است.
اگر از نظر مالی، موضوع دعوا کمتر از بیست میلیون ریال باشد، دعوا در شورای حل اختلاف مطرح می‌شود.
نحوه رسیدگی به دعوا
برای طرح دعوا مانند سایر دعاوی حقوقی لازم است با تقدیم دادخواست خانواده دعوای خود را مطرح نمایید. از لحاظ محلی می‌تواند به دادگاه خانواده محل اقامت خود یا محل اقامت خوانده یعنی زوج اقامه دعوا کند. معمولا به دلیل اینکه اصل اموال در محل اقامت زوج است، دعوا در این محل مطرح می‌شود.
وکیل خانواده در دعوای استرداد جهیزیه
وکلا حکم کارشناسان حوزه حقوقی را دارند، از این رو نه تنها می‌توانند در زمینه مشاوره و راهنمایی به موکلین کمک نمایند بلکه با شناخت قوانین و مقررات در دفاع از حقوق آن‌ها نیز بسیار موثر هستند. به همین دلیل توصیه می‌شود در تمامی دعاوی به ویژه دعاوی خانواده که علاوه بر تضییع حقوق، دغدغه‌ها و آسیب‌های روانی و اجتماعی را به دنبال دارد، از وکلای خانواده مشاوره بگیرید تا دغدغه‌های خود را در طرح دعاوی به حداقل برسانید.