جرائم غیر قابل گذشت از دیدگاه وکیل دادگستری
در این نوشته قصد داریم تا در رابطه با جرائم غیر قابل گذشت از دیدگاه وکیل دادگستری بپردازیم. در واقع جرائم غیر قابل گذشت به جرائمی گفته می شود که حتی در صورت رضایت شاکی خصوصی و اعلام رضایت وی نزد مقام قضایی، مرجع قضایی نمی تواند با استناد به رضایت شاکی مراحل تعقیب و محاکمه مجرم را متوقف کند. همچنین اینگونه جرائم نیاز به شاکی خصوصی ندارد.
جرائمی همچون خیانت در امانت، کلاهبرداری، قتل و سرقت نمونه هایی از جرائم غیر قابل گذشت می باشند. البته در مواردی که مجرم شاکی خصوصی نداشته باشد، مقام قضایی می تواند در هنگام صدور حکم تخفیف قائل شود.
در صورتی که شاکی خصوصی پس از اعلام حکم دادگاه اقدام به دادن رضایت نماید، دادگاه در رای صادر شده و میزان محکومیت تجدید نظر می نماید و در آن تخفیف قائل می شود.
به گفته وکیل دادگستری نکته قابل توجه آن است که، در صورتی که شاکی خصوصی رضایت دهد و سپس دادگاه رای خود را صادر نماید و بار دیگر شاکی اقدام به شکایت نماید، شکایت وی تاثیری بر روی پرونده نخواهد داشت.
تعریف جرم به بیان وکیل پایه یک دادگستری
به گفته وکیل پایه یک دادگستری و با استناد به ماده 2 قانون مجازات اسلامی جدید، انجام برخی از امور و یا در برخی موارد ترک برخی از امور که در قانون کشور برای آن ها مجازاتی تعیین شده باشد، جرم گفته می شود.
برای مثال انجام فعل کلاهبرداری که بردن مال و اموال دیگران به شکل فریبنده می باشد، جرم محسوب می شود. همچنین در صورتی که یک راننده به یک فرد مصدوم کمک رسانی نکند و او را به حال خود رها کند، جرم انجام داده است.
نکات و قوانین در رابطه با جرائم غیر قابل گذشت از منظر وکیل پایه یک
به گفته وکیل پایه یک در نزد مقام قضایی و بر طبق قانون اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرم است. طبق نظر وکیل پایه یک و با استناد به ماده 104 قانون مجازات اسلامی جدید جرم اشاره شده در ماده 637 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی که در سال 1375 تصویب شده است، جرائمی که غالب آن جنبه عمومی دارد جزو جرائم غیر قابل گذشت محسوب می شود و بر همین اساس نیازی به داشتن شاکی خصوصی در این رابطه نیست و مقام قضایی بایستی به تعقیب و بررسی مجرم و جرائم وی بپردازد.
جرائم حق الهی
در جرائمی مانند رابطه نامشروع که محل ارتکاب جرم به درستی مشخص نیست و به آدرس متهمان دسترسی وجود ندارد، به بیان وکیل پایه یک و بر طبق تبصره 2 ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری ، در مواردی که جرائم صورت گرفته جنبه حق الهی دارند، این امکان برای مقام قضایی وجود ندارد که به صورت غیابی اقدام به رسیدگی پرونده کند.
البته وکیل پایه یک در ادامه گفته خود میفرماید، قانون گذار به صورت صریح و دقیق جنبه و مفهوم حق الهی بودن جرائم را مشخص نکرده است و در صورتی که جرمی در قانون شرع پیش بینی شده باشد و ریشه در شرع داشته باشد و به موجب آن فرد خاطی به مجازات حد محکوم می گردد، می توان گفت آن جرم جنبه حق الهی دارد. اما همچنان مفهوم حق الهی بودن یک جرم به روشنی مشخص نشده است، اما این جنبه از جرم اثر حقوقی در مواقع رسیدگی به پرونده را دارد.
نکته دیگری که وکیل پایه یک بیان می کند آن است که، در صورتی که جرمی صورت پذیرد و جنبه حق الهی داشته باشد، امکان رسیدگی غیابی به پرونده در مراجع قضایی میسر نیست و بر همین اساس بر طبق تبصره ماده 217 اگر جرمی جنبه حق الهی داشته باشد امکان آن که بتوان تصویر مجرمین را در روزنامه های کثیر الانتشار، منتشر کرد، وجود نخواهد داشت.
نکته قابل توجهی که وکیل پایه یک در رابطه با این موضوع بیان می کنند آن است که، جرم آمده در ماده 637 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 جنبه و مفهوم حق الهی ندارد، زیرا این جرم مجازات حد را به دنبال ندارد و جنبه تعزیری دارد و بر همین اساس در باب تعزیرات آمده است.
تاثیر گذشت در جرائم غیر قابل گذشت به بیان وکیل دادگستری
بر طبق مطالب گفته شده در رابطه با تعریف جرائم غیر قابل گذشت، در این نوع جرائم دادستان بایستی به تعقیب فرد مجرم بپردازد حتی در صورتی که آن مجرم پس از ارتکاب جرم شاکی خصوص نداشته باشد و یا شاکی وی رضایت کامل داده باشد.
در جرمی مانند سرقت که یکی از مصادیق جرائم غیر قابل گذشت محسوب می شود، مقام قضایی به دلیل آنکه فرد مجرم امنیت روانی و اقتصادی جامعه را برهم زده است به تعقیب و دستگیری وی خواهد پرداخت و وی را مجازات خواهد کرد. اما در ادامه قصد داریم تا به بررسی تاثیر گذشت شاکی از فردی که جرائم غیر قابل گذشت انجام داده است، به بیان وکیل دادگستری بپردازیم.
گذشت شاکی قبل از صدور حکم قطعی
وکیل دادگستری در این رابطه بیان می دارد، در واقع این قسمت از شروع تعقیب مجرم آغاز می شود و تا صدور حکم نهایی توسط قاضی پرونده ادامه می یابد. در صورتی که فرد شاکی قبل از صدور حکم قطعی قاضی اقدام به گذشت کند، قاضی پرونده در مواردی که جرم مجرم تعزیری و بازدارنده باشد، می تواند در مجازات وی تخفیف قائل شود و یا بسته به نوع حکم، مجازات وی را تغییر دهد و به نوعی دیگر تبدیل کند.
به عنوان مثال در صورتی که حکم قاضی پرونده برای فرد خاطی زندان است و شاکی پرونده رضایت خود را اعلام داشته است، قاضی حکم وی را به جزای نقدی تغییر می دهد.
گذشت شاکی پس از صدور حکم قطعی
به بیان وکیل دادگستری در مواردی که شاکی پرونده پس از صدور حکم قطعی دادگاه، اقدام به دادن رضایت کند، فرد مجرم می تواند با استناد به رضایت شاکی پرونده اقدام به شکایت از دادگاه صادر کننده حکم قطعی نماید و تقاضای بررسی مجدد پرونده را داشته باشد.
در این مواقع مرجع قضایی در وقت فوق العاده به دادخواست فرد متهم رسیدگی می کند و در صورتی که قانون اجازه تخفیف در جرم وی را داده باشد، اقدام به صدور حکم تخفیف خواهد نمود.